Σεβασμιώτατοι
Σεβαστοί Πατέρες
Ἀξιότιμοι Κυρίες καί Κύριοι Συνάδελφοι
Ἐκλεκτοί προσκεκλημένοι
1992-2016. Μιά μακρόχρονη πορεία δημιουργικῆς συνεργασίας καί ἐπιστημονικῆς ἀναστροφῆς μεταξύ τοῦ Τμήματος Θεολογίας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης καί τοῦ Φραγκισκανικοῦ Ἰνστιτούτου Πνευματικότητας τοῦ Ποντιφικικοῦ Πανεπιστημίου Antonianum τῆς Ρώμης συνεχίζεται αἰσιόδοξα μέ τήν πραγματοποίηση τοῦ ΙΔ΄ Διαχριστιανικοῦ Συμποσίου στήν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης, μέ τό ἐνδιαφέρον θέμα: «Εὐαγγελισμός καί Ἐπανευαγγελισμός στήν Εὐρώπη τοῦ 21ου αἰώνα».
Εἶναι γεγονός ὅτι τό πνευματικό, κοινωνικό καί πολιτισμικό ὑπόβαθρο τῆς Εὐρώπης ὀφείλει πολλά στά μηνύματα τοῦ κηρύγματος τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου ὡς ἐκφραστῶν τῆς ἀλήθειας, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀγάπης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς καταλλαγῆς, τῆς ἑνότητας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ φωτός πού ὁ Χριστός ἔφερε στόν κόσμο. Μέ κέντρο τήν ἐν Χριστῷ ζωή καί μέ πλήρη ἱεραποστολική συνείδηση οἱ ἐν λόγῳ Ἀπόστολοι κάλεσαν τά ἔθνη νά γίνουν «συγκληρονόμα καί σύσσωμα καί συμμέτοχα τῆς ἐπαγγελίας αὐτοῦ ἐν τῷ Χριστῷ διά τοῦ Εὐαγγελίου»[1].
Ἡ πραγματικότητα βεβαίως τῆς ἱστορικῆς πορείας καί τῆς πνευματικῆς φυσιογνωμίας τῆς Εὐρώπης ἔχει δείξει ὅτι τό ὅραμα τῆς νέας αὐτῆς κλίσης καί ἐπαγγελίας ἀλλοτριώθηκε ἀπό ἐγωκεντρικές συμπεριφορές καί ἐπιλογές πού ἔβαλαν τήν ἀνθρώπινη ἀξία στό περιθώριο, γιγάντωσαν τήν κάθε μορφῆς βία, τή σύγκρουση, τόν ἐχθρικό ἀνταγωνισμό, τή διαίρεση σέ κάθε ἐπίπεδο, τήν ὑποβάθμιση τοῦ Εὐαγγελίου σέ προσωπικό καί κοινωνικό ἐπίπεδο. Ἀκόμη καί σήμερα ἡ Εὐρώπη βιώνει τήν πικρία τῶν λαθῶν της. Ἡ θρησκευτική ἀδιαφορία, ἡ ἐκκοσμίκευση ὡς ἄρνηση τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καί ὁ τρόμος πού δημιουργοῦν οἱ φονταμενταλιστικές παραμορφώσεις τῆς θρησκείας εἶναι θά μπορούσαμε νά ποῦμε ζητήματα δύσκολα καί ἐπικίνδυνα.
Ἀπό τήν ἄποψη αὐτή ὁ ἐπανευαγγελισμός στήν Εὑρώπη τοῦ 21ου αἰώνα εἶναι ὅσο ποτέ ἄλλοτε ἀναγκαῖος καί ἐπιβεβλημένος. Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου «Ἐάν γάρ εὐαγγελίζωμαι οὐκ ἐστι μοι καύχημα . ἀνάγκη γάρ μοι ἐπίκειται . οὐαί δέ μοί ἐστιν ἐάν μή εὐαγγελίζωμαι»[2], εἶναι διαχρονικός πάντοτε καί ἐπίκαιρος. «Ἡ συναίσθηση ὅτι τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ σωτηρία ὁλόκληρου τοῦ κόσμου – γράφει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Ἀναστάσιος – ἀναγκάζει τόν πιστό νά σπάζει ἀδιάκοπα τά δεσμά τῆς κλειστῆς τοπικῆς νοοτροπίας του καί νά ζεῖ μέ τό ὅραμα καί τόν πόθο τῆς “ἀνακεφαλαιώσεως τῶν πάντων ἐν τῷ Χριστῷ”[3] . ἕναν πόθο βαθύ πού δέν εἶναι δυνατόν νά μένει στήν ἐπιφάνεια τῶν αἰσθημάτων καί τῶν προσδοκιῶν, ἀλλά ἐκφράζεται ὡς ἐργώδης συμμετοχή ἑνός ζωντανοῦ κυττάρου στή συνεχή αὔξηση τοῦ Μυστικοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ στίς οἰκουμενικές του διαστάσεις»[4].
Στό ἴδιο ἀκριβῶς πνεῦμα κινοῦνται καί οἱ ἀποφάσεις τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πού συγκλήθηκε προσφάτως στό Κολυμπάρι τῶν Χανίων τῆς Κρήτης. Στό κεφάλαιο τῆς σχετικῆς Ἐγκυκλίου γιά τήν ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῷ κόσμῳ σημειώνονται τά ἑξῆς: «Τό ἀποστολικόν ἔργον καί ἡ ἐξαγγελία τοῦ Εὐαγγελίου, γνωστή ὡς ἱεραποστολή, ἀνήκουν εἰς τόν πυρῆνα τῆς ταυτότητος τῆς Ἐκκλησίας, ὡς διαφύλαξις καί τήρησις τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου “Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη”’[5]. Εἶναι ἡ πνοή ζωῆς, τήν ὁποίαν ἐμφυσᾷ ἡ Ἐκκλησία εἰς τήν κοινωνίαν τῶν ἀνθρώπων καί ἐκκλησιοποιεῖ τόν κόσμον» [6].
Ὡς κέντρο μάλιστα τοῦ ἔργου αὐτοῦ, τοῦ ἐπανευαγγελισμοῦ δηλαδή τοῦ σύγχρονου κόσμου, ἡ ὡς ἄνω Σύνοδος θέτει τήν λειτουργική ζωή καί δή τή θεία Εὐχαριστία. «Ἡ μετοχή εἰς τήν θείαν Εὐχαριστίαν εἶναι πηγή ἀποστολικοῦ ζήλου πρός Εὐαγγελισμόν τοῦ κόσμου. Μετέχοντες τῆς θείας Εὐχαριστίας καί προσευχόμενοι ἐν τῇ ἱερᾷ Συνάξει ὑπέρ τῆς Οἰκουμένης, καλούμεθα νά συνεχίσωμεν τήν ‘λειτουργίαν μετά τήν Λειτουργίαν’ καί νά δίδωμεν τήν μαρτυρίαν περί τῆς ἀληθείας τῆς πίστεως ἡμῶν ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων, μοιραζόμενοι τάς δωρεάς τοῦ Θεοῦ μεθ’ ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπότητος, ὑπήκοοι πρός τήν σαφῆ ἐντολήν τοῦ Κυρίου πρό τῆς Ἀναλήψεώς Του: “καί ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλήμ καί ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίοι καί Σαμαρείᾳ καί ἕως ἐσχάτων τῆς γῆς”[7]»[8].
Καί τό παρόν διαχριστιανικό Συμπόσιο μέ τίς ἐξαιρετικοῦ ἐνδιαφέροντος Εἰσηγήσεις του ἔρχεται νά ἀναδείξει τήν εὐθύνη μας, τό χρέος τῆς Ἐκκλησίας, γιά τήν μαρτυρία τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ στό σύγχρονο κόσμο καί τόν ἄνθρωπο τῆς σημερινῆς Εὐρώπης. Μέσα ἀπό τίς κοινές πνευματικές μας καταβολές μποροῦμε νά ἀντλήσουμε ὅλα αὐτά πού χρειάζονται προκειμένου νά ξαναβρεῖ ἡ Εὐρώπη τήν πεμπτουσία τῆς ὕπαρξής της[9]: τήν πίστη καί τήν ἀσκητικότητα ὡς τρόπο ζωῆς καί χριστιανικοῦ ἤθους· τό Εὐαγγέλιο ὡς παρακαταθήκη τοῦ μυστηρίου τοῦ Χριστοῦ[10] καί πρόκληση – πρόσκληση γιά τήν μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου· τήν Ἐκκλησία ὡς κοινωνία τῆς Ἀγάπης καί τρόπο καταξίωσης τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου· τή θεία Λειτουργία ὡς ἐργαστήριο καταλλαγῆς καί ἀνάκρασης τῶν ψυχῶν μας καί ὡς ἀνανέωση τῆς συνείδησης τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ γύρω μας καί μέσα μας[11]· τή λειτουργική ζωή γενικότερα ὡς ἔκφραση πνευματικῆς ζωῆς καί κοινωνίας μέ τό Θεό καί τόν κόσμο[12]· τά κείμενα καί τά μνημεῖα ὡς κρατῆρες τοῦ κάλλους καί τοῦ βάθους τοῦ θρησκευτικοῦ πολιτισμοῦ τῶν δύο μεγάλων Χριστιανικῶν Παραδόσεών μας.
Στόν κατακερματισμένο πράγματι πνευματικά κόσμο τῆς Εὐρώπης τοῦ 21ου αἰ. ταιριάζει ἀπόλυτα ἡ περί τῆς Εἰρήνης Προσευχή πού μᾶς καλεῖ νά ἀπευθύνουμε πρός τόν Κύριο ὁ ἅγιος Φραγκίσκος τῆς Ἀσσίζης:
«Κύριε, κάνε με ὄργανο τῆς Εἰρήνης Σου.
Ὅπου μῖσος, ἄς διαχέω τήν ἀγάπη,
ὄπου ἀδικία, ἄς φέρω τήν συγχώρηση,
ὅπου διαφωνία, ἄς ἐμπνέω τήν ἑνότητα,
ὅπου πλάνη, ἄς φέρω τήν ἀλήθεια,
ὅπου ἀμφιβολία, ἄς σπείρω τήν πίστη,
ὅπου ἀπελπισία, ἄς ἀκτινοβολῶ φῶς,
ὅπου θλίψη, ἄς διαχέω τήν χαρά».
Μέ τίς σκέψεις αὐτές καί ἀφοῦ εὐχαριστήσω τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο Ἀμορίου καί Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Βασιλικῆς, Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Βλατάδων κ. Νικηφόρο γιά τή φιλοξενία, τόν Διευθυντή τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἱδρύματος Πατερικῶν Μελετῶν, Ὁμότιμο Καθηγητή κ. Γεώργιο Μαρτζέλο, τούς χορηγούς μας γιά τήν εὐγενική των προσφορά, ἀλλά καί τήν Ἐπιστημονική καί Ὀργανωτική Ἐπιτροπή τοῦ Συμποσίου γιά τήν ὅσο τό δυνατόν καλύτερη ὀργάνωση καί διεξαγωγή του, χαιρετίζω τίς ἐργασίες τοῦ ΙΔ΄ Διαχριστιανικοῦ Συμποσίου καί εὔχομαι τά κείμενά του καί τά συμπεράσματά του νά ἀποτελέσουν ἕνα ἀκόμη βῆμα ἀνόδου στό βάθρο τοῦ διαλόγου, τῆς καταλλαγῆς καί τῆς μεταξύ μας ἀγάπης. Αύτῆς τῆς ἀγάπης πού τίς τελευταῖες μέρες κατευθύνει τόν νοῦ και τίς προσευχές μας στά θύματα τοῦ φονικοῦ σεισμοῦ πού συγκλόνισε τήν κοντινή μας γεωγραφικά και πνευματικά Ἰταλία.
[1] Έφ. 3,6.
[2] Α΄ Κορ. 9, 16.
[3] Ἐφ. 1,10
[4] É Ἀναστασίου, Ἀρχιεπισκόπου Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας, Ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς, σ.339.
[5] Ματθ. 28, 19.
[6] ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Κεφ. 6.
[7] Πράξ. 1,8.
[8] ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ό.π.
[9] Βλ. Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Ὁ ρόλος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν Ἑνωμένη Εὐρώπη, Ἀνάτυπον ἐκ τῆς «Κληρονομίας», τόμ. 20, τεύχη Α΄-Β΄, 1988, Θεσσαλονίκη 1992, σσ.289-293.
[10] Πρβλ. Ἐφ. 3, 3-4.
[11] É Ἀναστασίου (Γιαννουλάτου), Ἀρχιεπισκόπου Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας, Ἱεραποστολή στά ἴχνη τοῦ Χριστοῦ. Θεολογικές μελέτες καί ὁμιλίες, Ἀθήνα 22009, σ. 188.
[12] Γεωργίου Ἰ. Μαντζαρίδη, Παγκοσμιοποίηση καί παγκοσμιότητα, σ. 197.
