Κυρίες καὶ Κύριοι Σύνεδροι,
Μελετώντας κανεὶς τοὺς κύριους ἄξονες τοῦ παρόντος Συνεδρίου ἀντιλαμβάνεται ἀμέσως τόσο τὴν πρωτοτυπία του, ὅσο καὶ τὴ βαθύτερη στόχευσή του ποὺ εἶναι ἡ ἀνάδειξη τῆς περιεκτικῆς λεγόμενης οἰκολογίας, μὲ βάση συγκεκριμένα κείμενα, ὅπως ἡ παπική ἐγκύκλιος Laudato si (2015) τοῦ Πάπα Φραγκίσκου καὶ ἡ Ἐγκύκλιος τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,. Ἡ σύγχρονη αὐτὴ προσέγγιση συνδέει τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸ περιβάλλον μὲ τὴν θεολογικὴ σκέψη, τὴν πνευματικὴ ζωή καὶ τὴν μέριμνα τοῦ ἀνθρώπου γιὰ τὴν εἰρήνη, τὴ δικαιοσύνη καὶ τὴν καταλλαγὴ στὸν κόσμο.
Αὐτὴ ἡ ἀλήθεια βεβαίως, ποὺ φαίνεται καινοφανής, ἐπισημαίνεται καὶ ἀναδεικνύεται μέσα ἀπὸ ὅλα τὰ κείμενα καὶ τὴν ἐμπειρία τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας. Ἡ κτίση καὶ σύμπασα ἡ δημιουργία εἶναι ἔργο τῆς ἀγάπης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. «… καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα, ὅσα ἐποίησεν, καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν», (Γεν. 1, 31), «Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς» (Ψαλμ. 23, 1). Ἡ ἀκεραιότητα δὲ τῆς δημιουργίας εἶναι συνυφασμένη μὲ τὴν ἠθικὴ διάσταση καὶ τὴν πνευματικὴ ἀκεραιότητα τοῦ ἀνθρώπου.
Μιλᾶμε γιὰ ὑποταγὴ τῆς κτίσης στὴν ματαιότητα ὡς φυσικὸ ἐπακόλουθο τῆς ἐγωκεντρικῆς σκέψης καὶ συμπεριφορᾶς τοῦ ἀνθρώπου ἔναντι τοῦ Θεοῦ. Γίνεται ἐπίσης λόγος γιὰ ἐλευθερία ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς φθορᾶς (Ρωμ. 8, 20-22), γιὰ ἀποκατάσταση τῆς σχέσης Θεοῦ-ἀνθρώπου καὶ κτίσης, γιὰ δημιουργία νέου οὐρανοῦ καὶ καινούργιας γῆς στὴν προοπτικὴ πάντοτε τῆς πρὸς τὰ ἔσχατα πορείας μας (Ἀποκ. 21, 1). Μιᾶς πορείας ποὺ τὴν νοηματοδοτεῖ ἡ πνευματικὴ ζωὴ, ἡ μυστηριακὴ ἐμπειρία, τὸ πνεῦμα τῆς μετανοίας ποὺ μᾶς κάνει νέους ἀνθρώπους ἐν Χριστῷ. Ἀνθρώπους δηλαδὴ μὲ ἀγάπη γιὰ τὸν οἶκο, τὴ δημιουργία, ἀλλὰ καὶ φροντίδα γιὰ τὸν ἔνοικο, δηλαδὴ τὸν ἄνθρωπο.
Ἡ Ἐκκλησία, τὴν πορεία αὐτὴ τῆς μετανοίας καὶ τῆς ἀλλαγῆς συμπεριφορᾶς ἔναντι τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ κόσμου, τὴν νοηματοδοτεῖ μέσα ἀπὸ τὸν ἀσκητικὸ τρόπο ζωῆς καὶ τὴ χριστιανικὴ ἑορτὴ κέντρο τῆς ὁποίας εἶναι ἡ θεία Λειτουργία. Ὁ ἀσκητισμὸς ἐπιστρέφει τὸν ἄνθρωπο στὸ πρωτόκτιστο κάλλος τοῦ παραδείσου καλώντας τον νὰ μεταμορφώνει τὰ πάθη του, νὰ μάχεται τὴν ἀπληστία. Ἡ ἑορτὴ ὡς νίκη τῆς ἁμαρτίας καὶ χαρὰ γιὰ τὴ σωτηρία ἔρχεται νὰ μᾶς θυμίσει τὴ ζωντανὴ σχέση ποὺ πρέπει νὰ ἔχουμε μὲ τὸ μυστήριο τῆς ἐν Χριστῷ οἰκονομίας, τὸ μυστήριο ποὺ μᾶς συμφιλιώνει μὲ τὸ Θεὸ, τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν κόσμο. Ἡ θεία Λειτουργία, θεία Εὐχαριστία ἀνακεφαλαιώνει αὐτὸ τὸ μυστήριο, καὶ φανερώνει τὸ πραγματικὸ μέγεθος τοῦ κόσμου καὶ τῆς κτίσης. Μαρτυρεῖ τὴν ἱερότητα τῆς ὕλης καὶ τὸ λειτουργικο-εὐχαριστησιακὸ καὶ ἁγιαστικὸ προορισμὸ της. Σὲ κάθε Λειτουργία μαθαίνουμε πῶς νὰ ζοῦμε εἰρηνικὰ μεταξὺ μας, πῶς νὰ λειτουργοῦμε ὡς ἄνθρωποι σ’ ἕνα περιβάλλον σχέσης καὶ ἀγάπης μὲ τὸ Θεὸ καὶ τὸ συνάνθρωπο, σ’ ἕνα κλῖμα περιεκτικῆς πράγματι οἰκολογίας. Κάθε γιορτὴ ἐπίσης περνᾶ τὸ ἴδιο μήνυμα, ὅτι τὰ πάντα νοηματοδοτοῦνται σὲ σχέση μὲ τὸ Θεὸ δημιουργὸ καὶ προνοητὴ τοῦ κόσμου. Ὁ οὐρανὸς, ἡ γῆ καὶ τὰ καταχθόνια κηρύσσουν τὴν ἀλήθεια τῆς σάρκωσης καὶ τὸ φῶς τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ (Κανόνας τῆς Ἀναστάσεως).
Δὲν εἶναι μάλιστα τυχαῖο ὅτι ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ὅρισε τὴν ρώτη Σεπτεμβρίου, τὴν ἑορτὴ τῆς Ἰνδίκτου καὶ ἀρχὴ τοῦ νέου Ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ὡς ἡμέρα «προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος» (Συνοδικὴ ἀπόφαση τῆς 6ης Ἰουνίου 1989). Ἡ Ἴνδικτος προβάλλει τὴν ἀλήθεια τῆς ἐν Χριστῷ δημιουργίας καὶ ἀναδημιουργίας τοῦ κόσμου, μὲ σπουδαῖα πνευματικά καὶ οἰκολογικὰ μηνύματα γιὰ τὴν ἐποχὴ μας. Κατ’ αὐτὴν λειτουργεῖται ὁ κόσμος καὶ ἡ Ἐκκλησία εὔχεται ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων, ὑπὲρ προστασίας καὶ διαφυλάξεως τῆς περιβαλλούσης ἡμᾶς φύσεως ἀπὸ φθορᾶς καὶ ἀλλοιώσεων. Πάμπολλα ἐπίσης ὑμνολογικὰ καὶ εὐχολογικὰ κείμενα ἀναφέρονται σ’ αὐτὸ ποὺ σήμερα ὀνομάζουμε «περιεκτικὴ οἰκολογία». Κάνουν λόγο γιὰ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ ὡς δημιουργὸ τοῦ κόσμου, ἐκζητοῦν τὸ θεῖον ἔλεος καὶ τὴν εὐλογία τοῦ δημιουργοῦ γιὰ τὴν εὐκοσμία καὶ τὴν καρποφορία τῆς γῆς, ἐμπνέουν τὴν εὐχαριστιακὴ ἀναφορὰ τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλάστη του, συνδέουν τὸν ἀγῶνα πρὸς τὴ θέωση μὲ τὴν εὐθύνη μας γιὰ τὴ διάσωση τῆς δημιουργίας, ἀλλὰ καὶ τὴν εἰρηνικὴ συμπόρευση ἀνθρώπου καὶ κόσμου. Ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἀρχικὴ του ὡραιότητα δὲν γίνεται ἔξω ἀπὸ τὸν κόσμο ποὺ τὸν περιβάλλει. Ἡ προσωπικὴ μας μεταμόρφωση συνδέεται καὶ μὲ τὴν τῆς κτίσεως ἀνάπλαση, μὲ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἑνότητα, ἀγάπη, δικαιοσύνη καὶ καταλλαγὴ.
Μὲ τὶς σκέψεις αὐτὲς χαιρετίζω τὸ παρὸν Διεθνὲς Συνέδριο
γιὰ τὴν περιεκτικὴ οἰκολογία, συγχαίρω τοὺς διοργανωτὲς του
καὶ εὔχομαι πλήρη εὐόδωση τῶν φιλοδοξιῶν καὶ ἐπιδιώξεών του.
