Το Διεθνές Συνέδριο για την απόκρυφη χριστιανική γραμματεία* που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη (26-29 Ιουνίου 2014) εστιάζει την προσοχή του στη θέση των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων μέσα στη μεγάλη δεξαμενή της αρχαίας χριστιανικής γραμματείας και διερευνά κρίσιμες πτυχές της σχέσης αυτών των κειμένων με την κανονική παράδοση της Εκκλησίας τόσο κατά την πρώιμη χριστιανική όσο και κατά τη βυζαντινή περίοδο. Το γενικό ζήτημα της αποδοχής και εμφανούς ή αφανούς χρήσης των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων από τους χριστιανούς συγγραφείς της πατερικής και βυζαντινής περιόδου εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον της θεολογικής έρευνας, δεδομένου ότι τα κείμενα αυτά συχνά θεωρήθηκαν συλλήβδην ως ένα ενιαίο σώμα, όχι απλά ενταγμένο στη μη κανονική παράδοση της Εκκλησίας, αλλά ως το θεωρητικό όχημα των χριστιανικών αιρέσεων. Κύριος στόχος του Συνεδρίου είναι η διαλεύκανση αυτών των κρίσιμων ζητημάτων και η ανάδειξη της ουσιαστικής σχέσης και προσφοράς των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων στη διαμόρφωση της εκκλησιαστικής παράδοσης της πρώτης χιλιετίας.
Ειδικότερα στο διεθνές συνέδριο με θέμα την απόκρυφη χριστιανική γραμματεία που διεξάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσιάστηκαν εισηγήσεις, οι οποίες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στους παρακάτω θεματικούς άξονες.
1. Η χρήση των χριστιανικών απόκρυφων στην πατερική γραμματεία
Η χρήση των χριστιανικών απόκρυφων από τους Πατέρες της Εκκλησίας και τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς παραμένει ένα κρίσιμο ερώτημα. Ποια στάση τήρησαν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς των πρώτων αιώνων απέναντί τους και σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο υιοθετήθηκαν αυτά τα κείμενα από τους Πατέρες της Εκκλησίας στην εξηγητική και δογματική της παράδοση;
2. Η επίδραση των χριστιανικών απόκρυφων στη χριστιανική λατρεία και τέχνη
Αποτέλεσαν τα απόκρυφα χριστιανικά κείμενα πηγή για την ανάπτυξη της χριστιανικής λατρείας και του εορτολογίου της Εκκλησίας; Σε συνάρτηση με το ερώτημα αυτό τίθεται κι εκείνο της σχέσης της απόκρυφης γραμματείας με τις αφετηρίες και την εξέλιξη της χριστιανικής τέχνης.
3. Η απόκρυφη γραμματεία και η εκκλησιαστική ιστοριογραφία
Ποιά είναι η εικόνα των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στην επίσημη εκκλησιαστική ιστοριογραφία των πρώτων αιώνων και ποια κριτήρια υιοθετούνται από τους εκκλησιαστικούς ιστορικούς όσον αφορά στην αποδοχή αυτών των κειμένων;
4. Η απόκρυφη γραμματεία και η χριστιανική αιρεσιολογία
Ποιος είναι ο ρόλος των απόκρυφων κειμένων στην εμφάνιση των χριστιανικών αιρέσεων και πώς καταγράφεται αυτή η σχέση στην αντιαιρετική γραμματεία και στη συνοδική και κανονική παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας;
5. Η απόκρυφη γραμματεία και η διάδοση της χριστιανικής πίστης
Πώς συνέβαλε η απόκρυφη γραμματεία στο περιεχόμενο της χριστιανικής γραμματείας (κατηχήσεων, πραγματειών, ομιλιών) η οποία με τη σειρά της διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της χριστιανικής πίστης;
Οι εισηγήσεις των ομιλητών εκφωνούνται στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά, ενώ το συνέδριο περιλαμβάνει και ειδικές διαλέξεις διακεκριμένων ομιλητών (από το εξωτερικό και την Ελλάδα) σε ειδικά θέματα της πρόσφατης έρευνας για τη σχέση των απόκρυφων κειμένων με την αρχαία χριστιανική γραμματεία, καθώς και σε επιμέρους ζητήματα.
* Το κείμενο προέρχεται από το προσωπικό ιστολόγιο του Καθηγητή του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ Συμεών Πασχαλίδη.
Σημειώνουμε εδώ ότι εκδόσεις και μεταφράσεις χριστιανικών απόκρυφων κειμένων στα ελληνικά έχουν εκπονήσει ο Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Ιωάννης Καραβιδόπουλος και ο Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ Χρήστος Οικονόμου.
Καραβιδόπουλος Ιωάννης (επιμέλεια έκδοσης), Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα Α΄. Απόκρυφα Ευαγγέλια, ΒΒ 13, εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1999.
Καραβιδόπουλος Ιωάννης (επιμέλεια έκδοσης), Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα Β’, Aπόκρυφες Πράξεις, Επιστολές, Αποκαλύψεις, ΒΒ 29 εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2004.
Οικονόμου Χρήστος, Απόκρυφη Αποκάλυψη Ιωάννη, Απόκρυφα της Καινής Διαθήκης 4, Θεσσαλονίκη 1996.
