Ο κόσμος των Πατέρων της Εκκλησίας μοιάζει να αποτελεί έναν ξεχωριστό κόσμο ζωής και μια βαθιά ποιητική αύρα η οποία έρχεται να αγκαλιάσει ολόκληρο τον άνθρωπο και τη βιοτή του, να τον μεταφέρει ολόκληρο σε έναν κόσμο απερίφραστα πιο ζωντανό, υγιή, λαμπρό, όμορφο και πιο ωραίο.
Οι άγιοι πνευματικοί πατέρες της Εκκλησίας μοιάζει να έκαναν όλο το ξεκαθάρισμα ανάμεσα στα αληθοφανή, τα κάλπικα και τα αληθή και πλέον μπορούν να μας προτείνουν την ουσία, το καταστάλαγμα της εμπειρίας, της γνώσης και της αλήθειας.
Οι πατέρες της Εκκλησίας φαίνεται να γνωρίζουν επίσης όσο κανένας άλλος «ψυχαναλυτής» τον άνθρωπο και τις ποικίλες λεπτές ψυχικές αποχρώσεις και ποιότητες από τις οποίες διακατέχεται, ζει και δρα. Έτσι ο λόγος τους δεν έχει χαρακτήρα ανάκρισης ή ψυχανάλυσης, με την αστυνομική ή ανατομική έννοια, αλλά αποτελεί λόγο αναζωογόνησης, υπερχείλιση ζωής. Πράγματι οι λόγοι τους σταλάζουν βάλσαμο, παραμυθία και παρηγοριά στις καρδιές των ανθρώπων και τους μεταθέτει σε τόπο υπερουράνιο, στην μόνη πραγματική «ουτοπία» στην οποία μπορεί μετατεθεί κάποιος και να έλθει συγχρόνως εις εαυτόν.
Κυριακή της Ορθοδοξίας σήμερα και «νίκης των εικόνων», αλλά αντί για τα βιβλία των αγραμμάτων όπως χαρακτηρίστηκαν οι άγιες εικόνες θα ασχοληθούμε με τα έργα των πατέρων της Εκκλησίας. Τη μοναδική αυτή παρακαταθήκη και κληρονομιά της αυτοσυνειδησίας της ανθρωπότητας και της οικουμένης που εν πολλοίς και μέχρι να φτάσουμε στα ανείπωτα και σε πλήρη αδιέξοδο φαίνεται να βρίσκεται στα αζήτητα…
Τα έργα όμως αυτά δεν φαίνεται ποτέ να παλιώνουν, και σαν παλιό κρασί ή καλύτερα σαν το κρασί του εν Κανά γάμου, βρίσκεται πάντα κοντά μας και δίπλα μας για να μας ξεδιψάσει, να μας ανακαινίσει. Και εν τέλει να αναρωτιόμαστε πού βρισκόταν κρυμμένος τόσο καιρό αυτός ο θησαυρός; Προφανώς εμείς δεν τον αναζητήσαμε…
Στην ακρόπολη της Άνω πόλης της Θεσσαλονίκης και την Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή ιερά μονή Βλατάδων εδώ και μερικές δεκαετίες εδρεύει το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών (ΠΙΠΜ). Στο αρχείο του βρίσκεται αποτυπωμένος σε μικροφίλμ ο οικουμενικός θησαυρός της ανθρωπότητας. Το έργο των πατέρων της Εκκλησίας, αλλά και πολύ μεγάλος μέρος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας όπως και άλλα έργα γραμμένα στα σλαβικά. Η ακριβής βέβαια πηγή της κληρονομιάς αυτής είναι κυρίως τα μοναστήρια του Αγίου Όρους και οι βιβλιοθήκες του από τα οποία αποτυπώθηκαν στα μικροφίλμ και προσφέρθηκαν απλόχερα για να είναι προσιτά…
Το Ίδρυμα συνεστήθη επί πατριαρχίας Αθηναγόρα και ολοκλήρωσε ευαγώς την πρώτη περίοδο λειτουργίας και προσφοράς του πέρυσι οπότε ξεκίνησε μια νέα περίοδο. Μάλιστα ο ίδιος ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την περσινή του επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη ευλόγησε εκ του σύνεγγυς την προσπάθεια αυτή για την οποία ενδιαφέρθηκε προσωπικά και παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το όλο εγχείρημα της εξέλιξης της επανίδρυσης του ΠΙΠΜ.
Στο νέο πλαίσιο λειτουργίας του το Ίδρυμα φιλοδοξεί με τη βοήθεια και της ψηφιακής τεχνολογίας, να προσφέρει πολύ περισσότερα πράγματα στον κόσμο και την επιστήμη. Αυτό φαίνεται και από τη διάθεση και την αγωνία των ανθρώπων του με τους οποίους μιλήσαμε. Άλλωστε και μόνον το επίπεδο του δικού τους λόγου, η γνώση και η αγωνία τους για τον μοναδικό αυτό θησαυρό που διαχειρίζονται είναι ιδιαίτερα πειστική για το νέο ξεκίνημα.
Συνεντεύξεις
Γιώργος Μαρτζέλος
Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Αθανάσιος
Επίσκοπος Αμορίου Νικηφόρος
Κείμενα
Βασίλειος Βουτέρος
Αρχιμανδρίτης Βασίλειος
Επιμέλεια αφιερώματος, εισαγωγή, συνεντεύξεις
Στέλιος Κούκος
Διαβάστε το αφιέρωμα της εφημερίδας εδώ
