Από τον πρόλογο στην ελληνική έκδοση
Κάθε Πάσχα σε όλον τον χριστιανικό κόσμο, η μνήμη των περισσοτέρων ανατρέχει σε όσα συνέβησαν κατά την τελευταία εβδομάδα του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα γεγονότα των τελευταίων ημερών του Ιησού, όπως καταγράφονται στα ευαγγέλια, δημιουργούν πολλά και αναπάντητα ερωτήματα, όχι μόνο στους βιβλικούς ερευνητές αλλά και στους απλούς πιστούς. Ερωτήματα που αφορούν το τελευταίο δείπνο και τον χαρακτήρα του, τις δίκες του Ιησού και τη νομιμότητά τους και φυσικά την ημερομηνία της σταύρωσης. Αν αναρωτιέστε τι έχει να μας πει για όλα αυτά ένας διακεκριμένος φυσικός του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, η απάντηση είναι πολλά και μάλιστα με τρόπο που θα μας μείνει σίγουρα αξέχαστος.
Ο Colin Humphreys μελετά εδώ και τριάντα χρόνια με πάθος τις ευαγγελικές διηγήσεις και ισχυρίζεται ότι βρήκε επιτέλους τη λύση για τις αντιφάσεις που παρατηρούνται μεταξύ των συνοπτικών και του Ιωάννη, καθώς αυτοί διηγούνται τα όσα διαδραματίστηκαν κατά τις τελευταίες ημέρες του Ιησού. Ανασυνθέτοντας τα αρχαία ημερολόγια με τη συνδρομή της αστρονομίας και διαβάζοντας προσεκτικά τα βιβλικά, αλλά και τα εξωβιβλικά κείμενα, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι μπορούμε πλέον σήμερα να υπολογίσουμε την ακριβή ημέρα του θανάτου του Ιησού. Δεν πρόκειται για ένα λογοτεχνικό βιβλίο, αλλά για μια επιστημονική μελέτη, προϊόν μιας πολύχρονης εξαντλητικής έρευνας ενός ικανότατου συγγραφέα, ο οποίος καταφέρνει να κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο μέχρι το τέλος. Το βιβλίο προσφέρεται για ανάγνωση από ένα ευρύ κοινό και δεν απευθύνεται μόνο σε θεολόγους. Για το λόγο αυτό πρότεινα τη μετάφρασή του στα ελληνικά. Ο Humphreys αναζητά στοιχεία στα ευαγγέλια σαν αστυνομικός επιθεωρητής που προσπαθεί να εξιχνιάσει έναν φόνο, αναλύει και συνθέτει όσα ανακαλύπτει με την ακρίβεια ενός φυσικού επιστήμονα, πάνω απ’ όλα όμως, σέβεται και αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των θρησκευτικών κειμένων σαν πιστός που αναζητά σε αυτά τον Θεό του.
Βρήκα το βιβλίο αυτό εξαιρετικά ενδιαφέρον, όταν το διάβασα για πρώτη φορά και πρότεινα στον εκδοτικό οίκο Μέθεξις να αναλάβει τη μετάφραση και έκδοσή του στην Ελλάδα. Το βιβλίο έχει ήδη μεταφραστεί στα γερμανικά και τα πορτογαλικά. Ασφαλώς μπορεί κανείς να μη συμφωνεί με τα πορίσματα του συγγραφέα ή τη μέθοδο προσέγγισης των βιβλικών κειμένων που αυτός ακολουθεί. Όπως και να έχει όμως, πρόκειται για ένα καλογραμμένο βιβλίο, το οποίο παρουσιάζει με πρωτότυπο τρόπο πως εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα της εβδομάδας του πάθους του Ιησού, χωρίς να αφήνει ποτέ την προσοχή του αναγνώστη να χαλαρώσει, ούτε για μια στιγμή. Το δύσκολο έργο της μετάφρασης ενός τέτοιου βιβλίου ανέλαβε η κ. Ανίτα Κλήμη, ιδιοκτήτρια φροντιστηρίων ξένων γλωσσών με μεταφραστικές σπουδές και θεολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Καινή Διαθήκη και την ερμηνεία της. Καταλληλότερος μεταφραστής δεν θα μπορούσε να βρεθεί και το αποτέλεσμα ήταν να παραδοθεί ένα κείμενο ποιοτικά ανώτερο από κάθε αντίστοιχη προσπάθεια. Την ευχαριστώ θερμά, όπως και τον εκδότη κ. Ιωάννη Καραδέδο που μας περίμενε καρτερικά να του παραδώσουμε το κείμενο. Όσο και αν ο χρόνος τον πίεζε ασφυκτικά, εκείνος έκανε εξαιρετική δουλειά με τους πίνακες, τα σχέδια, τις εικόνες και γενικά τη σελιδοποίηση του βιβλίου.
Αποφασίσαμε να αλλάξουμε τον τίτλο του βιβλίου και ενώ θα έπρεπε να είναι: Το μυστήριο του τελευταίου δείπνου του Ιησού, προτιμήσαμε να εκδοθεί αυτό ως: Η ημέρα που σταυρώθηκε ο Ιησούς. Ο υπότιτλος παρέμεινε ως έχει στο πρωτότυπο. Ο λόγος αυτής της αλλαγής ήταν για να μην προκληθεί σύγχυση στο ευρύτερο κοινό που δεν γνωρίζει την προβληματική σχετικά με το τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του. Αυτό που αναζητά όμως ο συγγραφέας δεν είναι μόνο η ημέρα και ο χαρακτήρας του τελευταίου δείπνου αλλά και η ημέρα που σταυρώθηκε ο Ιησούς, αφού τα δύο περιστατικά συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους.
Η παράθεση των αρχαίων κειμένων γίνεται σχεδόν παντού σε μετάφραση και όχι από τα πρωτότυπα κείμενα. Το κείμενο της Αγίας Γραφής που χρησιμοποιείται προέρχεται από τη μετάφραση στη δημοτική (Η Αγία Γραφή. Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα, έκδοση Ελληνική Βιβλική Εταιρία, Αθήνα 1997). Τα βιβλία της Αγίας Γραφής χρησιμοποιούνται παντού συντομογραφικά και για το λόγο αυτό τοποθετήθηκε ένας πίνακας συντομογραφιών πριν από το πρώτο κεφάλαιο. Όσα από τα ξενόγλωσσα έργα που χρησιμοποιούνται στο βιβλίο έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, σημειώνονται σχετικά στις αντίστοιχες υποσημειώσεις και προστέθηκαν στη βιβλιογραφία στο τέλος του βιβλίου. Σε ορισμένα σημεία του βιβλίου, στα οποία χρησιμοποιούνται εξωβιβλικά κείμενα, έκρινα σκόπιμο να τοποθετηθεί μια σημείωση στο κάτω μέρος της σελίδας που ενημερώνει τους αναγνώστες εκείνους, οι οποίοι δεν έχουν εξοικείωση με αυτά, που μπορούν να τα βρουν στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση. Τα έργα αυτά όμως, δεν προστέθηκαν στη βιβλιογραφία του συγγραφέα. Τέλος, άλλαξα τη μορφή της βιβλιογραφίας και των υποσημειώσεων και την προσάρμοσα σε εκείνη που προτιμάται στις περισσότερες θεολογικές μελέτες.
Στις διηγήσεις του πάθους του Ιησού υπάρχει ένα μικρό περιστατικό, το οποίο διασώζει μόνο ο ευαγγελιστής Ματθαίος. Στο 27:19 μας πληροφορεί ότι «ενώ ο Πιλάτος καθόταν στη δικαστική του έδρα, η γυναίκα του, του έστειλε με κάποιον ετούτο το μήνυμα: “Μην κάνεις τίποτα εναντίον αυτού του αθώου, γιατί πολύ ταλαιπωρήθηκα απόψε στ’ όνειρό μου εξαιτίας του”». Ο Πιλάτος, όπως όλοι ξέρετε, ασφαλώς δεν την άκουσε και έτσι ταλαιπωρηθήκαμε και εμείς, όχι στον ύπνο μας και ούτε για ένα μόνο βράδυ, προκειμένου το βιβλίο αυτό να φτάσει στα χέρια σας. Άξιζε όμως κάθε ταλαιπωρία, όπως θα διαπιστώσετε και μόνο από τα περιεχόμενα του βιβλίου που ακολουθούν.
Μ. Γκουτζιούδης (Επίκ. Καθ. Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ)
Περιεχόμενα
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση 7
Πρόλογος του καθηγητή Ι. Howard Marshall 13
Ευχαριστίες 19
Συντομογραφίες 23
1. Τέσσερα μυστήρια που περιβάλλουν την τελευταία εβδομάδα του Ιησού 25
2. Χρονολογώντας τη σταύρωση του Ιησού – τα πρώτα στοιχεία 49
3. Το πρόβλημα του τελευταίου δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του 73
4. Μπορούμε να ανασυνθέσουμε το ιουδαϊκό ημερολόγιο της εποχής του Χριστού; 97
5. Η ημέρα που σταυρώθηκε ο Ιησούς 135
6. Το φεγγάρι θα γίνει κόκκινο σαν αίμα (Πραξ. 2:20) 173
7. Χρησιμοποίησε ο Ιησούς το ηλιακό ημερολόγιο της κοινότητας του Κουμράν για να γιορτάσει το τελευταίο δείπνο με τους μαθητές του ως πασχάλιο; 203
8. Έχει η αρχαία Αίγυπτος το κλειδί για να λυθεί το πρόβλημα του τελευταίου δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του; 235
9. Ανακαλύπτοντας το χαμένο ημερολόγιο του αρχαίου Ισραήλ 257
10. Χρησιμοποιούνταν το χαμένο αρχαίο ιουδαϊκό ημερολόγιο στο Ισραήλ κατά την εποχή του Ιησού; 289
11. Η ημερομηνία του τελευταίου δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του: Τα στοιχεία που κρύβονται στα ευαγγέλια 323
12. Από το τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του μέχρι τη σταύρωση: Μία νέα ανάλυση των ευαγγελικών διηγήσεων 359
13. Μία νέα ανασύνθεση των τελευταίων ημερών του Ιησού 407
Βιβλιογραφία 419
Κατάλογος εικόνων 433
