Ελένη Σουμάνη, Οι Θεοφάνειες στους Ψαλμούς, Εκδόσεις Βάνια, Θεσσαλονίκη 2011

Από τον πρόλογο του βιβλίου

Ο Θεός του Ισραήλ είναι ένας Θεός που αποκαλύπτεται, ένας Θεός που επιτρέπει στο λαό του να τον γνωρίσει. Ο Ισραήλ έχει αυτήν την πεποίθηση σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του. Αν δε συνέβαινε η θεϊκή αποκάλυψη με τις θεοφάνειες, ο Γιαχβέ θα έμενε απόμακρος. Αντιθέτως, όμως, αυτός έχει προσωπική σχέση με το λαό του, και μάλιστα έρχεται σε διάφορες περιπτώσεις είτε με σκοπό να κατα­τροπώσει τους εχθρούς του λαού του ή για να αποκαλυφθεί σε ένα άτομο ή στο λαό του. Η Παλαιά Διαθήκη έχει παρα­στάσεις θεοφανειών σε όλα σχεδόν τα βιβλία της, γεγονός που καταδεικνύει την κεντρική θέση του θέματος αυτού στη θεολογία της. Η σύγχρονη έρευνα, όμως, άργησε να ασχοληθεί επισταμένα με τη μελέτη των θεοφανειών, αφού μόλις το 1965 δημοσιεύτηκε η πρώτη μονογραφία για τις θεοφάνειες. Έκτοτε έχουν γραφτεί αρκετά συγγράμματα, αλλά και πάλι το θέμα, λόγω της τεράστιας έκτασής του, δεν έχει εξαντληθεί.

Η μελέτη αυτή επιχειρεί να εξετάσει τις παραστάσεις θεοφανειών που υπάρχουν στο βιβλίο των Ψαλμών. Εκτι- μάται ότι μόνο αν η εξέταση επικεντρωθεί σε συγκεκριμένη περιοχή, είναι δυνατό να γίνει έρευνα σε βάθος. Το βιβλίο των Ψαλμών είναι η καταλληλότερη περίπτωση, καθώς πε­ριέχει πολλές και διαφορετικές παραστάσεις θεοφάνειας. Οι ψαλμοί γράφτηκαν κατά κύριο λόγο για να χρησιμοποιη­θούν στη λατρεία και επομένως το πλήθος των περιγραφών θεοφάνειας σε αυτούς είναι κάτι που αναμένεται. Οι ποιη­τικές αυτές συνθέσεις προέρχονται από διάφορες χρονικές περιόδους και καλύπτουν διάστημα μιας περίπου χιλιετίας γεγονός που δίνει τη δυνατότητα να σκιαγραφηθεί η εξέλι­ξη των αντιλήψεων σχετικά με τις εμφανίσεις του Θεού στη θρησκευτική σκέψη του Ισραήλ. Το βιβλίο των Ψαλμών αφήνει περιθώρια για πρωτοτυπία, καθώς οι ερευνητές δεν έχουν ασχοληθεί αναλυτικά με τις θεοφάνειες στους Ψαλμούς. Συνήθως εξετάζουν τις θεοφάνειες των ψαλμών 18, 29 και 68, που είναι εκτενείς και εντυπωσιακές, ενώ δε λαμβάνουν υπόψη τις άλλες περιπτώσεις. Στους ψαλμούς κυριαρχούν οι θεϊκές εμφανίσεις με τη μορφή φυσικών φαι­νομένων, αλλά εκτός από αυτές υπάρχουν και άλλες παρα­στάσεις κι έννοιες, όπως είναι το πρόσωπο του Θεού, η μορφή, το όνομα και η δόξα.

Η πραγμάτευση του θέματος στη μελέτη αυτή ξεκινά με κάποια γενικά στοιχεία για το βιβλίο των Ψαλμών, που δίνονται στην εισαγωγή. Ορισμένες γενικές πληροφορίες για το βιβλίο, που αποτελεί την πηγή άντλησης του υλικού, βοηθούν στην κατανόηση των πλαισίων στα οποία εντάσ­σονται οι παραστάσεις θεοφανειών. Ακολουθεί το πρώτο κεφάλαιο με την ιστορία της έρευνας. Η παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο οι διάφοροι ερευνητές προσέγγι­σαν το θέμα των θεοφανειών δείχνει την εξέλιξη στην πο­ρεία της έρευνας. Το δεύτερο κεφάλαιο περιλαμβάνει την ανάλυση των ενοτήτων που περιέχουν τις περιγραφές με τις εμφανίσεις του Θεού. Τα χωρία εξετάζονται με χρονολογι­κή σειρά και εντός των ψαλμών στους οποίους ανήκουν. Το τρίτο κεφάλαιο συστηματοποιεί τις διάφορες παραστάσεις και έννοιες, που προκύπτουν από την εξέταση των χωρίων, και παρουσιάζει το πώς αυτές εξελίχθηκαν στη διάρκεια της ιστορίας. Συγκεκριμένα εξετάζονται οι θεοφάνειες με τη μορφή φυσικών φαινομένων και οι έννοιες του προσώπου, της μορφής, του ονόματος και της δόξας. Τα συμπεράσματα δίνουν μια συνοπτική παρουσίαση των αντιλήψεων του Ισ­ραήλ για τις εμφανίσεις του Θεού με βάση τις παραστάσεις που υπάρχουν στους Ψαλμούς.

 

Share this post
          
 
   
Δημοσιεύθηκε στην ΒΙΒΛΙΑ και χαρακτηρίσθηκε , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.