Toυ βιολόγου και φοιτητή Θεολογίας Απόστολου Ζιώγα
μηδὲ δίδοτε τόπον τῷ διαβόλῳ˙
πᾶς λόγος σαπρὸς ἐκ τοῦ στόματος
ὑμῶν μὴ ἐκπορευέσθω
Προς Εφεσίους[1]
Ο κ. Γ.Θ., μέσα από το άρθρο του ‹‹Η ώρα του Ανδρέα Λοβέρδου για το τμήμα Ισλαμικών Σπουδών››[2], θέλοντας να εκφράσει εναγωνίως την ‹‹απορία του πιστού λαού›› που σύσσωμος (δήθεν) εναντιώνεται στην απόφαση ίδρυσης ‹‹τμήματος Ισλαμικών Σπουδών›› μέσα στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ., ψέγει τον ‹‹απερχόμενο›› πρόεδρο του τμήματος Θεολογίας κ. Χρυσόστομο Σταμούλη διότι ‹‹επέδειξε άκρα επιπολαιότητα›› οδηγώντας την Θεολογική σε ‹‹λαβύρινθο››: σπανίως έχουμε την ευκαιρία – ως αναγνώστες – να συναντήσουμε σε δημόσιο λόγο ανάλογη περίπτωση όπου ατόπημα και προπαγάνδα[3] να περιπλέκονται σε επικίνδυνο βαθμό!
Ήδη από το 1977, στον πρόλογο ενός βιβλίου του, ο Καστοριάδης έγραφε πως ‹‹σκεφτόμαστε δεν σημαίνει ότι αντικαθιστούμε το τρεμουλιαστό φέγγος μιας φλόγας με το φως του αληθινού ήλιου. Σημαίνει μπαίνουμε στον Λαβύρινθο, πιο συγκεκριμένα κάνουμε να είναι και να φαίνεται ένας Λαβύρινθος, ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε μείνει ξαπλωμένοι ανάμεσα στα λούλουδα, ατενίζοντας τον ουρανό››[4]. Επομένως, εάν ο πρόεδρος ενός πανεπιστημιακού τμήματος, δηλαδή ο δάσκαλος σε ένα campusπου φιλοξενεί κατεξοχήν τη σκέψη ‹‹άνευ όρων››[5], επιθυμεί να παίρνει τον ρόλο του στα σοβαρά, θα πρέπει πρωτίστως να μην δρα επιπόλαια. Άραγε, ο καθηγητής Ορθόδοξης Δογματικής κ. Χρ. Σταμούλης πράττει με το παραπάνω κριτήριο; Καταρχήν σε συνέντευξή του[6] έχει διευκρινίσει πως, ύστερα από την ψήφιση νόμου[7] σύμφωνα με τον οποίο οι μουσουλμάνοι μαθητές της Θράκης μπορούν πλέον να διδάσκονται το Κοράνιο στα δημόσια σχολεία, η απόφαση για την εν λόγω ίδρυση δεν αφορά ξεχωριστό τμήμα, αλλά εισαγωγική κατεύθυνση μουσουλμανικών σπουδών, προκειμένου να συνδιαλεχθεί το πανεπιστήμιο με τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας (το 2014 μ.Χ.) ούτως ώστε να αναδείξει εκείνα τα στοιχεία ‹‹που μπορούν να συγκροτήσουν κοινωνία και σχέση››. Την ίδια στιγμή, πρέπει να επισημανθεί ότι η συγκεκριμένη απόφαση του τμήματος Θεολογίας (στο Α.Π.Θ.) έπεται της αντίστοιχης στη Φιλοσοφική Σχολή σχετικά με την ίδρυση έδρας εβραϊκών σπουδών! Σύμφωνα με τον καθηγητή Σταμούλη λοιπόν, ο οποίος όχι μόνο δεν είναι απερχόμενος αλλά έχει επανεκλεγεί για δεύτερη συνεχόμενη φορά, όταν διαθέτεις ισχυρή αυτοσυνειδησία μπορείς να προσλάβεις γόνιμα το διαφορετικό – αντί να το δαιμονοποιείς – ‹‹όχι για να το κάνεις σαν τον εαυτό σου, να του αφαιρέσεις την ταυτότητά του, αλλά για να του δώσεις τη δυνατότητα να υπάρξει μέσα στην ενότητα των πραγμάτων με το δικό του τρόπο››[8]. Άλλωστε, εδώ και 30 χρόνια η Θεολογική παραχωρεί ως χώρο στους μουσουλμάνους φοιτητές για να προσεύχονται κάθε Παρασκευή το υπόγειό της σχολής˙ επαναλαμβάνουμε, το υπόγειο, όχι το ρετιρέ της, προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Άρα, κι εφόσον το τμήμα Θεολογίας προσδοκά να θεραπεύει, όχι κάποιον δαιμονισμένο, μα ένα ορισμένο corpusπανεπιστημιακής γνώσης, μήπως καθίσταται επιβεβλημένο το ‘’άνοιγμα’’ προς τις ισλαμικές σπουδές εν είδει διεπιστημονικότητας;
Μη λησμονώντας πως το θεολογείν αει σχοινοβατείν, ο καθηγητής Σταμούλης φαίνεται να δηλώνει μέσα από το σημαντικότερο ίσως πόνημά του – ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ. Δοκιμή για έναν πολιτισμό της σάρκωσης[9] – πως η αλήθεια που υπηρετεί είναι εκείνη η σαρκωμένη ‹‹που φέρνει τον ουρανό στη γη και τη γη στον ουρανό››[10], αντί να κάθεται να ατενίζει αποσβολωμένος το ιερό. Όταν όμως εκδηλώνουμε ωμά το φόβο μας για κάθε τύπο εκπαίδευσης (ακόμα και γύρω απ᾿ το Ισλάμ), γεννάται ευθύς αμέσως το εξής ερώτημα: Θέλει η κοινωνία να λειτουργεί στους κόλπους της, ενδοπανεπιστημιακά, μια θεολογία φοβική, ή, μια Θεο-λογία αγαπητική όπου ο θρησκευτικώς ‘’άλλος’’ να αποτελεί πρόσωπο για σχέση κι όχι απειλή; Πάντως, για τον ‘’επιπόλαιο’’ Σταμούλη, η έννοια πίστη συνάδει με την ‹‹τρομακτική και ακανθώδη αγάπη που δίνει δύναμη στον άνθρωπο να αλλάξει τα πάντα››[11], μια και ο ‘’απροϋπόθετος’’[12] χαρακτήρας που οφείλει να πρεσβεύει το πανεπιστήμιο είναι εκείνος εντέλει που χρειάζεται για να πάρει σάρκα και οστά η αγάπη που πάντα στέγει, πάντα υπομένει[13]. Με άλλα λόγια, η θεολογία δεν πραγματώνεται παρά τότε, και μόνον τότε, όταν ανοίγεται[14] , ξεχειλίζοντας από αγάπη. Όντως, ο υπουργός παιδείας κ. Ανδρέας Λοβέρδος μάλλον θα πρέπει να παρασημοφορήσει – ήτοι, να πριμοδοτήσει με σημαντικά οικονομικά κονδύλια – το εν λόγω τμήμα καθώς και τον πρόεδρο του, για περαιτέρω ακαδημαϊκές έρευνες θεολογικού ενδιαφέροντος (και μη), θέτοντας με παρρησία στο περιθώριο κάθε συντεχνία υποκρισίας και πτωχαλαζονείας που ηθελημένα αρνείται να κατανοήσει την σύγχρονη πραγματικότητα˙ η νοσηρή νοοτροπία έτσι είναι, κι έτσι θα παραμείνει εσαεί εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν.
[1] ‘’Μην δίνετε χώρο στο διάβολο˙ να μη βγαίνει από το στόμα σας κανένας σάπιος λόγος’’(4, 27 ˙29).
[2] Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (7/9/2014, σελ.14).
[3] Στο Λεξικό Μπαμπινιώτη διαβάζουμε για την λέξη ότι ‹‹προέρχεται από τον μεσαιωνικό λατινικό όρο propaganda, ο οποίος εμφανίστηκε ως τμήμα της ονομασίας Congregatiodepropagandafide ‘’Σύνοδος προς διάδοση της πίστεως’’. Επρόκειτο για συνοδικό όργανο (της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας) που συνέστησε το 1559 ο πάπας Κλήμης Η’ με σκοπό να διαδώσει την πολιτική του ενωτισμού (Ουνία), δηλ. τον σχηματισμό ελληνόρυθμων εκκλησιών οι οποίες όμως θα αναγνώριζαν το πρωτείο του››.
[4] Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου, μτφ. Ζ. Σαρίκας, εκδ. ύψιλον, 1991, σελ. 8.
[5] Πρβλ. το βιβλίο του Ζακ Ντερριντά, (με τον εμβληματικό τίτλο) ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ, μτφ. Β. Μπιτσώρης, εκδ. Εκκρεμές, 2004.
[6] Βλ. http://www.amen.gr/article18834
[7] Βλ. άρθρο 53 του ν.4115/2013.
[8] Βλ. http://www.dogma.gr/default.php?pname=Article&art_id=6599&catid=47
[9] Εκδ. Ακρίτας, 2009.
[10] Ό.π., σελ.327.
[11] Ό.π., σελ. 67.
[12] Πρβλ. Ζακ Ντερριντά, ό.π.
[13] Α’ Κορ. 13,7.
[14] Πρβλ. Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, Η εκκλησία γίνεται όταν ανοίγεται, εκδ. Εν πλω, 2008.
