Εξαιρετική από κάθε άποψη η διεπιστημονική ημερίδα με θέμα «Έρωτας και σεξουαλικότητα»

Η επιτυχία της διεπιστημονικής ημερίδας με θέμα «Έρωτας και σεξουαλικότητα» που διοργανώθηκε στις 16 Μαΐου 2012, από μέλη ΔΕΠ, προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες και διδάκτορες από οκτώ τμήματα (Φιλοσοφίας, Θεολογίας, Φιλολογίας, Ψυχολογίας, Ιστορίας Αρχαιολογίας, Νομικής, Ιατρικής, Βιολογίας) του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Η αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου του νέου δημαρχείου ήταν συνεχώς ασφυκτικά γεμάτη, κυρίως από νέους ανθρώπους, στην πλειοψηφία τους φοιτητές.

Κατά την πρώτη πρωινή συνεδρία ομιλητές ήταν καθηγητές ιατρικής, βιολογίας και νομικής. Κατά τη δεύτερη πρωινή συνεδρία οι ομιλητές προέρχονταν από το Τμήμα Θεολογίας και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Το Τμήμα θεολογίας εκπροσώπησαν με ομιλίες τους οι:

Νίκη Παπαγεωργίου, αναπλ. καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Έμφυλες ταυτότητες και σεξουαλικότητα στο κοινωνικό περιβάλλον».

Σύντομη περίληψη

 Η μελέτη της σεξουαλικότητας πέρα από τις βιολογικές διαστάσεις απαιτεί μια προσέγγιση από την πλευρά των κοινωνικών επιστημών η οποία αναδεικνύει τις κοινωνικο-πολιτιστικές ακόμη και πολιτικές διαστάσεις. Όπως και άλλες όψεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς, οι ειδικές θεσμικές μορφές της σεξουαλικότητας είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένες και αποτελούν προϊόντα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στην εισήγηση αυτή εξετάζεται η σεξουαλικότητα ως «κοινωνική κατασκευή», δηλαδή ως δημιούργημα της αλληλεπίδρασης κοινωνικο-πολιτισμικών παραγόντων. Ειδικότερα, το πρώτο μέρος επικεντρώνεται στις κοινωνικές θεωρήσεις της σεξουαλικότητας και στον τρόπο με τον οποίο παράγονται και διαμορφώνονται οι σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στις έμφυλες ταυτότητες. Το δεύτερο μέρος, πραγματεύεται τη σχέση έμφυλων ταυτοτήτων, σεξουαλικότητας και εξουσίας μέσα από δύο περιπτωσιολογικές μελέτες: τη μελέτη του φαινομένου της «τιμής» και της «ντροπής» στην παραδοσιακή Ελλάδα και του φαινομένου της γυναικείας περιτομής (κλειτοριδεκτομής) στις παραδοσιακές αφρικανικές κοινωνίες.

Παναγιώτης Υφαντής, επίκ. καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Ο αγιασμός ως αγγελοποίηση: Μια κριτική προσέγγιση της ανθρωπολογίας του αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου».

Σύντομη περίληψη

Η ανακοίνωση παρουσίασε και προσέγγισε κριτικά μια πτυχή της θεολογίας  του αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου (1134-1214), η οποία εδράζεται στην αφετηριακή παραδοχή του πως το ανθρώπινο γένος πλάσθηκε προκειμένου να αντικαταστήσει το -εκπεσόν- δέκατο τάγμα των αγγέλων και εκβάλλει σε μια επανερμηνεία της δημιουργίας και της αποστολής του ανθρώπου. Αφού επισημάνθηκε η κηρυκτική και πνευματική χρησιμότητα του αγιασμού ως αγγελοποίησης στο πλαίσιο του μοναχισμού, ως αγγελικού πολιτεύματος, σταθμίστηκαν οι συνέπειες της απολυτοποίησης και της διάδοσης και εφαρμογής τους και εκτός του μοναστικού αυλόγυρου, στον χώρο της ανθρωπολογίας, της πνευματικότητας και της εκκλησιολογίας.

Ελένη Οικονόμου, επίκ. καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Ο διάφυλος έρωτας στα σλαβικά συναξάρια».

Σύντομη περίληψη

Η απουσία λυρικής ποίησης στη σλαβική μεσαιωνική λογοτεχνία περιορίζει τη γνώση μας για το πώς οι Σλάβοι βίωναν τον διάφυλο έρωτα, πέρα από την κατανάλωση της γενετήσιας ορμής. Εκτός από τις νομοθετικές διατάξεις, η όποια σχετική γνώση ακολουθεί το διαμεσολαβημένο δρόμο των βίων αγίων, των ασκητικών συγγραμμάτων και της ιστοριογραφίας, που στο πλαίσιο του εξουσιαστικού λόγου της εποχής τους παράγονται πρωτίστως αυτολογοκριμένα ως προς τη σεξουαλικότητα. Με αφετηρία κάποια θραύσματα μεταμφιεσμένου λόγου στο ‘πεδίο βολής’ δύο αγιολογικών  κειμένων – ενός βαλκανικού και ενός ρωσικού- και με διεπιστημονική μέθοδο, επιχειρείται  η ανάδειξη της επιθυμίας.

Κατά την πρώτη απογευματινή συνεδρία υπήρξε μια αλλαγή στο πρόγραμμα καθώς η επίκ. καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας κ. Αγγελική Ζιάκα λόγω προχωρημένης εγκυμοσύνης δεν μπόρεσε να προσέλθει. Υπό την προεδρία του καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας, κ. Παναγιώτη Παχή και του αναπλ. καθηγητή και προέδρου του Τμήματος Φιλολογίας, κ. Ιωάννη Τζιφόπουλου οι ομιλητές προέρχονταν τώρα από τα δύο αντίστοιχα τμήματα του ΑΠΘ. Το Τμήμα θεολογίας εκπροσώπησαν με ομιλίες τους οι:

Ελένη Τσάτσου, υποψ. διδάκτορας του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Θεραπευτικά μητρικά φυλαχτά: Προστατεύουν τη μήτρα ή διεγείρουν την ερωτική επιθυμία;».

Σύντομη περίληψη

 Ένα παράξενο σχήμα που εμφανίζεται πάνω σε μια ομάδα μαγικών φυλαχτών, εξαιρετικά δημοφιλών κατά την ελληνορωμαϊκή εποχή, θεωρείται μέχρι σήμερα ότι απεικονίζει μια γυναικεία μήτρα και ότι στόχος του είναι να προφυλάσσει από ασθένειες τις γυναίκες που το φορούν. Από την ενδελεχή μελέτη των πηγών όμως φαίνεται ότι η δύναμη των φυλαχτών αυτών δεν είναι θεραπευτική, αντίθετα έχουμε την χρήση επιθετικής και βλαπτικής μαγείας που στοχεύει όχι να θεραπεύσει τις γυναικείες ασθένειες, άλλα να μεταβάλει τις γυναίκες σε ερωτικά αντικείμενα πόθου και έρμαια στις ερωτικές διαθέσεις αυτών που χρησιμοποιούν την δύναμη του φυλαχτού.

Αγγελική Ζιάκα, επίκ. καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Τα πολλαπλά πρόσωπα του έρωτα στις θρησκείες του κόσμου».

Σύντομη περίληψη

Οι θρησκευτικές αντιλήψεις περί έρωτος και σεξουαλικότητας στις  θρησκείες του κόσμου μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κύριες  κατηγορίες: α) στις θρησκευτικές εντολές περί ενδεδειγμένων και μη  ενδεδειγμένων συμπεριφορών στους πιστούς, οι οποίες προκύπτουν από τα  ιερά κείμενα των θρησκειών και τη θρησκευτική τους γραμματεία, β) στις αντιλήψεις του μυστικισμού περί θείου έρωτος και στην αγωνιώδη  αναζήτηση της ένωσης με τον ύψιστο αγαπημένο, τον Θεό, και τέλος γ) στην αναζήτηση βίωσης ιδεωδών ερωτικών εμπειριών, η οποία εντοπίζεται  τόσο σε εκλαϊκευμένα θρησκευτικά κείμενα, όσο και στην ευρύτερη  λογοτεχνία και ποίηση διαφόρων πολιτισμών, μέρος της οποίας φέρει και  θρησκευτικό χαρακτήρα ή θρησκευτικές επιρροές. Μια περιήγηση στις  μεγάλες θρησκείες του κόσμου και τη σχέση τους με τον έρωτα και τη  σεξουαλικότητα μας αφήνει έκπληκτους μπρος στην ποικιλία της έκφρασης,  του ελέγχου ή της ελευθερίας, που μπορεί να βιώσει διά των επιταγών  της θρησκείας ο πιστός ή ο μύστης. Στην παρούσα εισήγηση  παρουσιάζονται οι απόψεις περί έρωτος στις μεγάλες θρησκείες του κόσμου.

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Το ζήτημα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας στις αρχαίες βιβλικές παραδόσεις».

Σύντομη περίληψη

Αν και το ζήτημα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας αποτελεί βασικό θέμα  της χριστιανικής πνευματικότητας, και διάφοροι χριστιανικοί  πνευματικοί κύκλοι εμφανίζουν μια ποικιλία τοποθετήσεων και τάσεων  πάνω στο θέμα αυτό, είναι αξιοσημείωτο ότι η βιβλική βάση στήριξης των  διάφορων τοποθετήσεων είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενής έως  ανύπαρκτη, καθώς η ερωτική πράξη και επιθυμία αντιμετωπίζεται στα  περισσότερα βιβλικά κείμενα ως μια φυσική ανθρώπινη εκδήλωση, που δεν  αξιολογείται ηθικά, παρά μόνον εφόσον δημιουργεί πρόβλημα στις  κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους. Η προσπάθεια της  ιουδαϊκής και της χριστιανικής ερμηνευτικής των πρώτων μ.Χ. αιώνων να  συνδέσουν την εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο με τη  γενετήσια σχέση θα πρέπει να αναζητηθεί στις ασκητικές τάσεις της  εποχής και στη θεώρηση των βιβλικών αφηγήσεων για τον παράδεισο και  την πτώση ως αναφορών σε ιστορικά γεγονότα.

Πέτρος Βασιλειάδης, καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Μαρία η Μαγδαληνή. Από προβεβλημένη απόστολος σε σύμβολο έρωτα και σεξουαλικότητας».

Σύντομη περίληψη

Με βάση τα αυστηρά ιστορικοκριτικά δεδομένα, παρά τις κατά καιρούς διατυπωθείσες μυθοπλαστικές απόψεις, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ή έστω υποψία, ότι η Μαγδαληνή ήταν μετανοημένη πόρνη, ερωμένη ή και σύντροφος του Ιησού. Ήταν μια προβεβλημένη ηγετική φυσιογνωμία, “απόστολος των αποστόλων”, στοιχεία, τα οποία έχουν στο διάβα της ιστορίας περιθωριοποιηθεί.

Χρυσόστομος Σταμούλης, καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Η συμπλοκή των σωμάτων και η ερωτική συγκρότηση του βίου. Ο έρως, η σεξουαλικότητα, η επιθυμία και  οι ηδονές στη θεολογία της Ορθόδοξης Ανατολής».

Σύντομη περίληψη

Η εισήγηση επιχειρεί, σε αντίθεση με τις καθιερωμένες θέσεις ενός διευρυμένου κανόνα εντός της Ορθοδοξίας, να καταδείξει και την άλλη πλευρά ενός τόπου, όπου ο έρωτας και η σεξουαλικότητα δεν αποτελούν διαβρωτικές δυνάμεις της ύπαρξης αλλά λειτουργικό πυρήνα συγκρότησης του βίου. Για την ανάδειξη μιας τέτοιας ανθρωπολογίας, χρησιμοποιούνται  δυναμικές πλευρές της θεολογίας, ενός Ιωάννου Χρυσοστόμου, ενός Βασιλείου Αγκύρας, αλλά και ενός Συμεών του νέου Θεολόγου, που αποδεικνύουν αν μη τι άλλο την ήττα που χαρίζει στο οποιοδήποτε σώμα η γενίκευση και ο ιδεολογικός προσανατολισμός.

Φώτιος Ιωαννίδης, αναπλ. καθηγητής και αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ με θέμα «Έρωτας και Σεξουαλικότητα στη δυτική εκκλησιαστική παράδοση».

Σύντομη περίληψη

Στην πρώτη χιλιετία, πέρα από τις όποιες επί του θέματος ακρότητες και τη νομική του αντίληψη, οι πατέρες της Δύσης εμμένουν στην ασκητική και ποιμαντική αντιμετώπιση του ζητήματος με σωτηριολογική προοπτική. Προσπαθούν να εξαλείψουν τα ανθρώπινα πάθη και να ανακόψουν την πορεία προς την πορνεία. Στη μετά το σχίσμα περίοδο επικρατεί ένα φοβικό σύνδρομο, το οποίο γεννιέται κατ’ αποκλειστικότητα μέσα στα εκκλησιαστικά περιβάλλοντα, που ευθύνονται για τη θρησκειοποίηση του χριστιανισμού. Η απολυτοποίηση των αυστηρών τάσεων της προγενέστερης παράδοσης με τα ενοχικά συμπλέγματα, την καταδίκη της σάρκας αλλά και την υποτίμηση του γυναικείου φύλου ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό και για τις ανάλογες τάσεις, που καθ’ επίδρασιν, αναπτύχθηκαν και στον ορθόδοξο ανατολικό χριστιανισμό.

Το ενδιαφέρον του ακροατηρίου διατηρήθηκε αμείωτο σε όλες τις συνεδριάσεις όπως αυτό αποτυπώθηκε με τις ερωτήσεις που διατυπώνονταν κατά τις συζητήσεις που ακολουθούσαν κατά το τέλος των εισηγήσεων. Αξίζει εδώ να αναφερθεί η καταληκτική παρατήρηση του προέδρου της τελευταίας συνεδρίας της ημερίδας, καθηγητή και προέδρου του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΑΠΘ, κ. Βασίλειου Κάλφα ότι οι θεολόγοι εντυπωσίασαν το ακροατήριο με τα όσα κατέθεσαν με τις εισηγήσεις τους και άλλαξαν τη γνώμη του ακροατηρίου για αυτούς με τις καινοτόμες θέσεις από την εκκλησιαστική γραμματεία, τις οποίες οι ομιλητές επέλεξαν να αναδείξουν σχετικά με το θέμα της ημερίδας.

Τις περιλήψεις των εισηγήσεων ετοίμασαν οι ίδιοι οι ομιλητές

Share this post
          
 
   
Δημοσιεύθηκε στην ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΙΔΕΣ και χαρακτηρίσθηκε , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.