Του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ π. Ιωάννη Σκιαδαρέση
Εἰσαγωγικὲς παρατηρήσεις
Τὴ σοβαρότητα καὶ τὸ βάθος ποὺ χαρακτηρίζουν τὸ σωτήριο γεγονὸς τῆς Γέννησης τοῦ Κυρίου, ποὺ θὰ γιορτάσουμε σὲ λίγες μέρες, ἀπειλεῖ νὰ παραμορφώσει μία συνήθη τάση εἰδυλλιακῆς καὶ ρομαντικῆς προσέγγισής του. Ἡ εἰδυλλιακὴ καὶ ρομαντικὴ αὐτὴ προσέγγιση δὲν εἶναι μία ἀθώα τάση, συμβατὴ πρὸς ἀνθρώπινες ροπές, ἀλλὰ συνιστᾶ παρέκκλιση ἀπὸ τὰ ὀρθόδοξα παραδεδομένα μας, παρέκκλιση πρὸς τὴν ὁποία γλιστράει πολλὲς φορὲς θεληματικὰ ὁ ἄνθρωπος τοῦ καιροῦ μας, ὁ ὁποῖος συχνὰ ἀντὶ γιὰ χρήση γνήσιων ἀναγεννητικῶν φαρμάκων, μὲ στόχο τὴν ὑπέρβαση τῆς τυραννίας τοῦ θανάτου, προτιμάει ἁπλὰ παυσίπονα ἢ καὶ ναρκωτικὰ γιὰ μία πρόσκαιρη φυγὴ ἀπὸ τὴν πεζὴ καὶ ἔνοχη καθημερινότητα. Γι’ αὐτὸ στὸ τέλος κι ὁ πλούσιος διάκοσμος τῶν ἡμερὼν αὐτῶν καὶ ἡ εὐσεβιστικὴ φιλολογία καὶ στάση μας δὲν εἶναι τίποτε παραπάνω ἀπὸ ἕνα καλοστημένο καὶ γενικευμένο καμουφλάζ. Κάτω κι ἀπ’ τὰ πιὸ ψηλὰ χριστουγεννιάτικα δένδρα καὶ τὶς πιὸ φαντασμαγορικὰ στολισμένες πλατεῖες μὲ τὰ πολλὰ φῶτα, χάσκει ἡ ἀνατριχιαστικὴ παγωνιὰ τοῦ θανάτου καὶ ἡ ἀπουσία μίας αὐθεντικῆς ζωῆς. Βασιλεύει οὐσιαστικὰ τὸ πυκνὸ σκοτάδι.
Ἡ ἐκκλησία μας, ὅμως, δὲν παύει νὰ καλεῖ τὰ μέλη της σὲ μία δυναμικὴ πάλη κατὰ τῆς ἐκτροπῆς ποὺ πιὸ πάνω ἀνέφερα ἤ, γιὰ νὰ ἐκφρασθῶ ὀρθότερα, δὲν παύει ἀπὸ τὸ νὰ μᾶς προφυλάσσει ἀπὸ παντὸς εἴδους μονομέρειες καὶ μονοφυσιτισμούς, ποὺ γεννοῦν ἐκτροπές. Ὅπλα της: τὰ βιβλικὰ κείμενα, ἡ ὑμνολογία καὶ ἡ ἁγιογραφία της. Μὲ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο προσεγγίζει ἢ ἀποδίδει τὸ μυστήριο τῆς Γέννησης καὶ στὶς τρεῖς αὐτὲς φανερώσεις της, κρατάει καὶ αὐτὸ καὶ ἐμᾶς στὴν ἀλήθεια: Ἀπὸ τὴ μία δὲν τὸ ὑποβαθμίζει σὲ μία ρομαντικὴ ἱστορία ἢ σὲ ἕνα εἰδυλλιακὸ ἐπεισόδιο τοῦ μακρινοῦ παρελθόντος· οὔτε τὸ μεταβάλλει σὲ νεκρὸ ἀντικείμενο τῆς σκέψης. Ἀπὸ τὴν ἄλλη δὲν μᾶς ἀφήνει περιθώρια νὰ τὸ βλέπουμε ἁπλὰ ὡς ἕνα χρειαζούμενο καὶ γι’ αὐτὸ διατηρητέο ἐξάρτημα τῶν ἠθῶν καὶ τῶν ἐθίμων τοῦ τόπου μας ἀλλ’ οὔτε καὶ ὡς μία ἀφορμὴ μόνο γιὰ ἀνάπαυλα ἀπὸ τὸν καθημερινό μας μόχθο. Θεωρώντας τὸ στὶς πραγματικές του διαστάσεις, μᾶς καλεῖ νὰ τὸ βιώσουμε ἔνδον τῆς ὑπάρξεώς μας. Μᾶς ὑποβάλλει τὴν ἀνάγκη μίας σοβαρῆς προσκύνησής του καὶ ἑνὸς νηφάλιου γιορτασμοῦ, ποὺ μεταμορφώνει τὴν ἀσθένειά μας ἢ τὴν ὀσμὴ τοῦ θανάτου σὲ χαρά, σὲ ἐλπίδα ὑπέρβασης ὅλων τῶν ἀρνητικῶν τῆς καθημερινότητας καὶ σὲ γεύση μίας ἄλλης ζωῆς. Οἱ τόνοι εἶναι μὲν γιορταστικοὶ καὶ θριαμβευτικοί, ἀπέχουν ὅμως ἀπὸ αὐτὸ ποὺ καλοῦμε ἀνθρώπινο κομπασμὸ καὶ τυραννία τοῦ ἐγώ. Καλοῦν σὲ δοξασμὸ τοῦ γεννηθέντος Θεοῦ, ταυτόχρονα ὅμως καὶ σὲ δοξασμὸ τοῦ ἀνθρώπου, τὸν ὁποῖο ἐκεῖνος προσέλαβε, ἐδόξασε καὶ ἐθέωσε· Αὐτὸς ὅμως ὁ δοξασμὸς ὑποβάλλει ταυτόχρονα συστολὴ καὶ ταπείνωση.
Διαβάστε το πλήρες κείμενο παρακάτω:
Ανάλυση της εικόνας της Γέννησης
Η μελέτη προέρχεται από το πρόσφατο έργο του π. Ιωάννη Σκιαδαρέση, Βιβλικά Ανάλεκτα. Συναγωγή Μελετών Καινοδιαθηκικής Θεολογίας, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2013, σσ. 13-36.
