Του ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρου Βασιλειάδη
Tο φετινό Διαχριστιανικό Συμπόσιο του Μιλάνου, 13ο στη σειρά των συμποσίων που διοργανώνεται από κοινού το Φραγκισκανικό Ινστιτούτο Πνευματικής Θεολογίας του Ποντιφικού Πανεπιστημίου Antonianum και το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ με σκοπό την εμβάθυνση της γνώσης των θεολογικών και πνευματικών παραδόσεων της Ανατολής και της Δύσης, υπήρξε από πολλές απόψεις άκρως ενδιαφέρον. Αφιερωμένο στο λεγόμενο «Κωνσταντίνειο έτος», με αφορμή τα 1700 χρόνια από την έκδοση του περίφημου διατάγματος των Μεδιολάνων (313 μ.Χ.), είχε ως θέμα: «Χριστιανικός βίος και πολιτική εξουσία. Ιστορικά ζητήματα και σύγχρονες προοπτικές στην Ανατολή και τη Δύση». Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έλαβε χώρα στο Μιλάνο, τιμώντας παράλληλα και την μεγάλη μορφή του χριστιανισμού, τον Άγιο Αμβρόσιο, στην ιστορική κρύπτη της αρχαίας Βασιλικής του οποίου τελέστηκε από τους Ορθοδόξους την Τετάρτη, 28 Αυγούστου, η εναρκτήρια Λειτουργία, μπροστά ακριβώς από το σκήνωμα του αγίου της αδιαίρετης Εκκλησίας. Όπως έγραψα και σε άλλο σημείωμά μου (http://www.amen.gr/article15132), όλοι ανεξαιρέτως (Ρωμαιοκαθολικοί και Ορθόδοξοι) ομολόγησαν, πως η εμπειρία αυτή ήταν μοναδική και ανεπανάληπτη, και γι’ αυτό εκφράστηκαν θερμές ευχαριστίες στον Καθολικό Αρχιεπίσκοπο του Μιλάνου, Καρδινάλιο Angelo Scola, με την μεσολάβηση του οποίου κατέστη δυνατή η πρόσβαση και χρήση του μοναδικού αυτού χώρου της κοινής χριστιανικής μαρτυρίας.
Τόσο ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, όσο και η Αγία έδρα, και ειδικά ο Πάπας Φραγκίσκος, κάλυψαν με θερμά λόγια το συμπόσιο. Kαι αν η έναρξή του ήταν συγκινητική και κατανυκτική, λαμπρή και μεγαλοπρεπής ήταν η τελετή λήξης στον καθεδρικό ναό Duomo του Μιλάνου. Στη λατινική Θ. Λειτουργία μετείχαν 100 περίπου ιερείς και 3 επίσκοποι με επικεφαλής τον Καρδινάλιο Angelo Scola, o οποίος στο δεκάλεπτο κήρυγμά του, αφού αναφέρθηκε ειδικά στο συμπόσιο, έκανε ειδική μνεία και στη συνάντησή του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη πριν από λίγους μήνες.
Η επιτυχία, όμως, του συμποσίου κυρίως συνίστατο στις υψηλού επιπέδου εισηγήσεις κορυφαίων επιστημόνων της Καθολικής αντιπροσωπείας, με τις οποίες έμμεσα αναλύθηκε το ιστορικό και θεολογικό υπόβαθρο του αδιεξόδου του επίσημου θεολογικού διαλόγου Ορθοδόξων και Καθολικών, ιδίως σε ότι αφορά το πρωτείο του επισκόπου Ρώμης. Αναφέρομαι μόνον σε αυτές, αφού επιλογή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, του έτερου συν-διοργανωτή αυτών των συμποσίων, ήταν να μετάσχει αυτή τη φορά στις εργασίες του συμποσίου κυρίως η νεώτερη γενιά των ακαδημαϊκών, προκειμένου να διδαχθούν και να συνεχίσουν στο μέλλον αυτή την άκρως ενδιαφέρουσα παράδοση. Και δεν τα πήγαν καθόλου άσχημα. Τα «Θεολογικά Δρώμενα» (http://blogs.auth.gr/moschosg) δημοσιεύουν τις εισηγήσεις τόσο των Ελλήνων, όπως αυτές εκφωνήθηκαν, όσο και των Καθολικών στην αρχική ελληνική τους μετάφραση.
Τόσο η εισαγωγική εισήγηση (Ο αυτοκράτορας στη Ανατολή και στη Δύση) του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Κερκύρας, κ. Ιωάννη Σπιτέρη, μέλους της Καθολικής αντιπροσωπείας του επίσημου Θεολογικού Διαλόγου Ορθοδόξων-Καθολικών, όσο και εκείνη (Ο αυτοκράτορας, οι Σύνοδοι και η εκκλησιαστική τάξη) του κορυφαίου βυζαντινολόγου, κ. Antonio Carile, τέως πρύτανη του Πανεπιστημίου της Ραβέννας, αλλά και του μιλάνέζου καθ. Cesare Alzati («Δυο είναι τα γένη των Χριστιανών»: Η μεγάλη εκκλησιολογική και θεσμική ρωγμή στη Δύση τον ενδέκατο αιώνα. Σκέψεις υπό το φως του Κωνσταντίνειου έτους), ψυχής του φετινού συνεδρίου που με μεγάλη επιτυχία ξενάγησε τους συνέδρους στους αρχαιολογικούς χώρους του «Αυτοκρατορικού Μιλάνου» και της αρχαίας χριστιανικής Εκκλησίας της Αμβροσιανής περιόδου, έθεσαν επί τάπητος πτυχές του ακανθώδους θεολογικού προβλήματος, που δεν φαίνεται να έχουν απασχολήσει την agenda του επίσημου θεολογικού διαλόγου.
Αν τώρα προσθέσουμε και τις υπόλοιπες εισηγήσεις – του κορυφαίου ιταλού καινοδιαθηκολόγου κ. Romano Penna (Οι χριστιανοί και η πολιτική εξουσία. Μερικές καινοδιαθηκικές όψεις – εμμένοντας στις ιστορικο-κριτικά αποδεδειγμένες θέσεις του Ιστορικού Ιησού και του Ιστορικού Παύλου), από τους κύριους βιβλικούς συμβούλους της Αγίας έδρας, αλλά και εκείνες των καθ. Giorgio Feliciani (Κονκορδάτο και θρησκευτική ελευθερία. Η ιταλική εμπειρία), Francesco Botturi (Λαϊκό κράτος και πολιτογράφηση της πίστης), και του Leonhard Lehmann (Ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης γράφει στους κυβερνήτες: Η αγαπητική παρρησία ενός φτωχού) – μπορεί κανείς να εκτιμήσει την σπουδαιότητα αυτού του εγχειρήματος, το οποίο για πάνω από είκοσι χρόνια διακονεί με συνέπεια η Ορθόδοξη (αλλά και η Καθολική) ακαδημαϊκή θεολογία.
