Πέτρος Βασιλειάδης (Ομ. Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ), Προς μια νέα θεώρηση της σταυρικής θεολογίας του αποστόλου Παύλου

Ένα μικρό απόσπασμα από το το βιβλίο του Π. Βασιλειάδη, Παύλος: Τομές στη Θεολογία του Α΄, Βιβλική Βιβλιοθήκη 31, Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Πουρναρά, 2004, σσ. 155-156.

paulΣτη συνείδηση των χριστιανών η ιστορία του πάθους και του θανάτου του Ιησού παρέμεινε ζωντανή, αλλά για πολύ καιρό ρευστή ως προς την τελική της περιγραφή. Μαρτυρία γι’ αυτό αποτελούν οι διαφορετικές εκδοχές της διήγησης του Πάθους στα Ευαγγέλια, εξαιτίας της προφορικής παράδοσης της διήγησης στις πρωτοχριστιανικές λατρευτικές συνάξεις. Καθώς οι πρώτοι πιστοί διάβαζαν ξανά και ξανά τις σχετικές (προφητικές) περικοπές της Π.Δ. στις λατρευτικές τους συνάξεις, και στη συνέχεια επαναλάμβαναν την ιστορία του θανάτου του Ιησού, η ιστορία αυτή εμπλουτίζονταν με περισσότερες πληροφορίες και από τη Γραφή και το σχετικό φυσικά λεξιλόγιο.

Σ’ αυτό ακριβώς το στάδιο, η θεολογική ερμηνεία του θανάτου του Ιησού από τον Παύλο με τη βοήθεια της περίφημης σταυρικής θεολογίας του -την οποία θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ως τη σπουδαιότερη συμβολή του στην αρχέγονη (και όχι μόνο) χριστιανική θεολογία- έπαιξε καταλυτικό ρόλο. Με δεδομένο το γεγονός ότι, ιστορίες είναι εκείνες που δημιουργούν έθνη, και ακριβέστερα ιστορίες που λειτουργούν ως ιδρυτικό συστατικό κάθε θρησκευτικού συστήματος, η ιστορία του πάθους του Ιησού, του θανάτου και της αναστάσεώς του – και κατ’ επέκταση οι ευαγγελικές διηγήσεις – αποδείχθηκαν εξέχοντα συστατικά για τη χριστιανική θρησκεία, με τα οποία η αρχική αυθεντική της εσχατολογική διάσταση κατόρθωσε να επιβιώσει, αλλά και (ως ευχαριστιακή λατρευτική πρακτική) να έχει διαρκή και αποφασιστική επίδραση κατά την πορεία της ιστορίας της. Η νέα εσχατολογική κοινότητα, που εξέφραζε την ταυτότητά της στη λατρευτική πρακτική του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, μόνον μέσω μιας τέτοιας εκδοχής της ιστορίας, δηλαδή της διηγήσεως του Πάθους, θα μπορούσε να τραφεί και να καλλιεργηθεί, της εκδοχής η οποία κατά βάση απέρρεε από τη λειτουργία, και η οποία τελικά είχε τις ρίζες της στην πρακτική των δείπνων του Ιησού.

Η θεολογία του σταυρού, η ιστορία, και η σωτηριολογική ερμηνεία του θανάτου του Ιησού στην πορεία της ιστορίας, τελικά επεσκίασαν την προγενέστερη ηθική, ευχαριστιακή και εσχατολογική κατανόηση της χριστιανικής ταυτότητας. Κατά παράξενη σύμπτωση, η ίδια διαδικασία φαίνεται να ακολουθήθηκε και κατά την κατανόηση του ίδιου μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπου για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα τα περσοναλιστικά και σωτηριολογικά στοιχεία επεσκίασαν τα κατά πολύ σημαντικότερα εσχατολογικά και εκκλησιολογικά όχι βέβαια ως επιπρόσθετα παρεκκλίνοντα εκ της ουσίας στοιχεία, αλλά ως η απαραίτητη διαδικασία διάσωσης της ουσίας.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο είναι απαραίτητη μια τομή στην παύλεια θεολογία μέσα από το πρίσμα της εκκλησιολογίας του, και ιδιαίτερα της ευχαριστιολογίας του.

Share this post
          
 
   
Δημοσιεύθηκε στην ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΑΡΘΡΑ και χαρακτηρίσθηκε , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.