Από την εισαγωγή του βιβλίου
Η εποχή των συμβόλων είναι κυρίως μία μεγάλη πρόκληση για την Παιδαγωγική και μάλιστα την συνδεδεμένη με την ορθόδοξη πίστη και ζωή. Θα αποτολμήσουμε να πούμε ότι ίσως δεν θα υπήρχε καταλληλότερη εποχή να μιλήσουμε στα παιδιά για τα σύμβολα της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας. Και τούτο, διότι σε αυτά αντανακλάται, όπως θα δούμε διεξοδικά στη συνέχεια, το όραμα της Καθολικότητας της Εκκλησίας: το πνεύμα και το σώμα συμμετέχουν από κοινού στο γεγονός της εν Χριστώ μεταμόρφωσης του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ως ενιαία ψυχοσωματική οντότητα βαδίζει μέσα στην Εκκλησία το δρόμο της αγιοπνευματικής εμπειρίας. Δυστυχώς η αλήθεια αυτή πολλές φορές αγνοήθηκε και τη θέση της κατέλαβαν άλλες ευσεβιστικές ή ηθικιστικές αντιλήψεις δημιουργώντας την εικόνα ενός απάνθρωπου – αν όχι αναίσθητου – Χριστιανισμού. «Δεν μπορείς να πετάξεις τις “αισθήσεις” (δηλαδή τις πέντε αισθήσεις) έξω από τον Χριστιανισμό» θα τονίσει με έμφαση ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν. Η σημασία της μετοχής των αισθήσεων στο θρησκευτικό γεγονός είναι κάτι που προσφάτως έχουν επισημάνει και ετερόδοξοι θεολόγοι αναφορικά με το περιεχόμενο της θείας Λατρείας. Το σύμβολο γενικότερα χρησιμοποιείται για να απεικονίσει την ορατή έκφραση μίας αόρατης αλλά υπαρκτής διάστασης. Και αυτό είναι που το καθιστά αναγκαίο μέσο της θείας Λατρείας.
Λαμβάνοντας όλα αυτά τα κοινωνικά και θεολογικά ερεθίσματα καθώς και τις απαιτήσεις των καιρών, εστιάσαμε την προσοχή μας στη διδακτική προσέγγιση των συμβόλων της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας. Αν τα σύμβολα είναι τόσο σημαντικά εκφραστικά μέσα της χαρισματικής εμπειρίας του Σώματος του Χριστού, και αν το Μάθημα των Θρησκευτικών επικεντρώνεται στη μελέτη και στην παρουσίαση της εμπειρίας αυτής ως πρότασης ζωής, τότε τα σύμβολα θα ήταν εύλογο να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Μαθήματος των Θρησκευτικών.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να σκιαγραφήσουμε τους βασικούς άξονες, πάνω στους οποίους μπορεί να διεξάγεται η διδασκαλία των συμβόλων της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας στο πλαίσιο του Μαθήματος των Θρησκευτικών, το οποίο διδάσκεται σήμερα στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Βέβαια, όταν αναφερόμαστε στη διδασκαλία του συμβόλου ή των συμβόλων, θα εννοούμε εφ’ εξής τη διδασκαλία εκείνη που χρησιμοποιεί τα σύμβολα ως μέσο παρουσίασης της αγιοπνευματικής εμπειρίας της Εκκλησίας. Η γενική «του συμβόλου» είναι, εν προκειμένω, προσδιοριστική και ταυτόχρονα αντικειμενική.
