Ευανθία Αδαμτζίλογλου (Δρ. Θεολογίας), Ιησούς Χριστός η Σοφία του Θεού: Βιβλική ανάγνωση της ελληνικής φιλοσοφίας και ελληνική αισθητική στην πρώιμη χριστολογία, CEMES 23, εκδόσεις CEMES, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2019

Από τον πρόλογο του βιβλίου

EVAΑυτό το βιβλίο που δημοσιεύεται με τη βοήθεια του Θεού περιλαμβάνει εισηγήσεις και μελέτες της επιστημονικής μου έρευνας κατά την τελευταία εικοσαετία. Η ανάγκη για την επιστημονική έρευνα στη Βιβλική φιλολογία προέκυψε από το διάλογο που είχα στην Πανευρωπαϊκή Εταιρία Γυναικών στη Θεολογική Έρευνα (ESWTR) με Γυναίκες Θεολόγους από πανεπιστημιακές έδρες της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης σε Ευρωπαϊκές χώρες. Η Γυναικεία Οπτική στη Βιβλική Ερμηνευτική που εγκαινίασε η λεγόμενη Φεμινιστική Θεολογία ανακάλυψε από τη δεκαετία του ’80 την παράσταση της του Θεού Σοφίας στην Αγία Γραφή. Μια παράσταση που η έρευνα έδειξε πολλά κοινά στοιχεία με την Αιγυπτιακή θεά Ίσιδα. Το ενδιαφέρον των γυναικών θεολόγων εστιάστηκε ιδιαίτερα στη θηλυκή υποστασιοποίηση της ιδιότητας της Σοφίας του ενός Θεού του Ισραήλ που διασώθηκε στα βιβλικά κείμενα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι τα ίχνη της Βιβλικής Σοφίας χάθηκαν στη δυτική θεολογία. Ωστόσο όμως οι γυναίκες θεολόγοι δεν παραλείπουν να τονίζουν ότι η βιβλική σοφιολογία είναι η ελπίδα για την αναδόμηση της Θεολογίας και της Εκκλησίας από γυναικεία οπτική. Μού ζήτησαν λοιπόν να ερευνήσω το θέμα στη δική μου ανατολική Ελληνική ορθόδοξη συνάφεια και γι’ αυτό το σκοπό μου έστειλαν μελέτες τους ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’90. Τότε μου ήταν δύσκολο να μελετήσω το θέμα με τις υποχρεώσεις μου στη Μέση Εκπαίδευση, ενώ με τη συνταξιοδότησή μου εδώ και μια δεκαετία ήταν το κύριο έργο μου.

Δεν μπορούσα να φανταστώ όταν ξεκινούσα την έρευνα αυτή ότι θα βρισκόμουν μπροστά σε έναν διάλογο μεταξύ της Ελληνικής Φιλοσοφίας και των Ιουδαίων που είχε αρχίζει πριν από τα Ελληνιστικά χρόνια και με το τέλος της Βαβυλώνιας Αιχμαλωσίας. Είναι γνωστά στη βιβλική ιστορία τα γεγονότα που συνέβησαν με τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία και το διάταγμα του Πέρση Βασιλιά Κύρου για την επιστροφή των αιχμαλώτων Ιουδαίων. Δεν είναι όμως ευρέως γνωστό ότι ο Δαρείος πριν από τη μάχη στο Μαραθώνα τιμώρησε δύο Ελληνικές πόλεις για τη συμβολή τους στην επανάσταση των Ιωνικών πόλεων. Οι πόλεις αυτές ήταν η Μίλητος και η Ερέτρια τις οποίες κατέσκαψε και τους πολίτες τους εξόρισε σε περιοχές του Περσικού κόλπου και της Βαβυλώνας. Οι κάτοικοι της Ερέτριας έφεραν μαζί τους τα ιερά κείμενα του Ησίοδου και οι πολίτες της Μιλήτου θα έκαναν γνωστή την περίφημη φιλοσοφία του Ηράκλειτου σε Ιουδαίους που έμεναν ακόμη στη Βαβυλώνα γιατί είχαν αναπτύξει εκεί εμπορικές δραστηριότητες και ίδρυαν τις πρώτες τους εμπορικές τράπεζες. Ως Ιουδαϊκή κοινότητα, η λεγάμενη Golab, με ιδιαίτερη οικονομική ευρωστία που διέθετε στήριζε τους Ιουδαίους στην Ιερουσαλήμ. Αλλά και ο Ζοροβάβελ ως σωματοφύλακας του Δαρείου θα άκουγε από τον περίφημο Έλληνα γιατρό Δημοκήδη από τον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας που φρόντιζε τον Πέρση βασιλιά, για τη φιλοσοφία του Παρμενίδη και του Φερεκύδη.

Κάτι βαθύτερο συμβαίνει με την παράσταση της του Θεού Σοφίας που αποτυπώνεται στα βιβλικά κείμενα σε μια διαχρονική πορεία από τους περσικούς πολέμους μέχρι και τον 1ο αι. μ.Χ. και τους Ελληνιστές Εθνικούς και Ιουδαίους στην πρώτη εκκλησιαστική κοινότητα. Αυτή η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι οι Ελληνιστές της πρώτης Εκκλησίας έκαναν την πρώτη θεολογική επεξεργασία στη βάση της περί Σοφίας του Θεού διδασκαλίας συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της βιβλικής Χριστολογίας και θωρακίζοντας την Εκκλησία απέναντι σε κάθε μετέπειτα παραχάραξη που τολμήθηκε από το κίνημα του Γνωστικισμού.

Η μελέτη αυτή θέλει κυρίως να επισημάνει εκείνο το σκεπτικό που με την ιδεολογία της πάλης των τάξεων βλέπει τις σχέσεις των φύλων και τις θέτει σε μια διαρκή αντιπαλότητα εισάγοντας ως μόνη λύση τον ανδρόγυνο ή τον άφυλο άνθρωπο. Θέλει ακόμη να προλάβει κάθε άλλη αντιπαλότητα μεταξύ Ιουδαίων και Ελλήνων και να διακηρύξει ότι η επί αιώνες συνεργασία τους διαμόρφωσε και τη βιβλική χριστολογία. Γι’ αυτό και η ανατολική παράδοση έδωσε αρχιτεκτονική μορφή σε αυτήν την παράσταση της του Θεού Σοφίας ήδη από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου με μεγαλοπρεπή ναό, ενώ ανακαινισμένος πλέον από τον Ιουστινιανό στη συνείδηση των Ορθοδόξων Χριστιανών της Ανατολής συναγωνίζεται τον Παρθενώνα των Αθηνών. Σε αυτόν τον ναό, στη Μεγάλη Εκκλησιά, στο Μέγα Μοναστήρι, όπως λέγεται, είναι αφιερωμένη η εργασία αυτή.

Share this post
          
 
   
Δημοσιεύθηκε στην ΒΙΒΛΙΑ και χαρακτηρίσθηκε , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.