Όταν ο Ιησούς του Ναυή ανέλαβε, μετά τον θάνατο του Μωυσή, την ηγεσία του λαού του Θεού, βρέθηκε στη δύσκολη εκείνη θέση που βρίσκονται όλοι όσοι διαδέχονται μια ξεχωριστή προσωπικότητα και είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν το έργο της. Αν και ο ίδιος ήταν ιδιαίτερα ικανός άνθρωπος και εξίσου χαρισματικός ηγέτης με τον Μωυσή, δεν ήταν ο Μωυσής. Έτσι, η μοναδική επιλογή που είχε, προκειμένου να πετύχει, ήταν να βαδίσει απαρέγκλιτα στα βήματα του προκατόχου του, και αυτή τη συμβουλή του δίνει από την πρώτη στιγμή ο Θεός:
Όπως ήμουν μαζί με τον Μωυσή, έτσι θα είμαι και μαζί σου, δεν θα σε εγκαταλείψω, ούτε θα αδιαφορήσω για σένα … Να είσαι δυνατός και γενναίος, τηρώντας και πράττοντας όλα όσα σε διέταξε ο δούλος μου ο Μωυσής. Και μην παρεκκλίνεις από αυτά ούτε προς τα δεξιά ούτε προς τα αριστερά, ώστε να φέρεσαι με φρόνηση σε όλα όσα επιχειρήσεις. Δεν θα σταματήσεις να επαναλαμβάνεις όσα περιέχονται στο βιβλίο του νόμου αυτού και θα μελετάς σ’ αυτόν μέρα και νύχτα, ώστε να ξέρεις πώς να εφαρμόζεις όλα όσα είναι γραμμένα. Τότε μόνο θα πετύχεις και θα κάνεις σωστές επιλογές και τότε μόνο θα φέρεσαι με φρόνηση.
Ο Ιησούς τήρησε με απόλυτη πιστότητα αυτή την εντολή και σ’ αυτήν ακριβώς την πιστότητα αποδίδει ο συγγραφέας του βιβλίου την επιτυχία του. Αν ο Ισραήλ αξιώθηκε της δωρεάς του Θεού, αυτό το οφείλει στην πιστότητα που ο Ιησούς επέδειξε απέναντι σε όσα παρέλαβε από τον Μωυσή.
Τα περιγραφόμενα στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Ιησού του Ναυή έρχονται αναπόφευγκτα στη σκέψη όποιου μελετά την προσωπικότητα και το έργο του Μιχαήλ Κωνσταντινίδη, καθώς και αυτός βρέθηκε στην αρχιεπισκοπή Αμερικής διαδεχόμενος μια κορυφαία εκκλησιαστική προσωπικότητα της Ορθοδοξίας, τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα.
Αν η επιβίωση του Ισραήλ στη χώρα που του χάρισε ο Θεός βρισκόταν σε άμεση εξάρτηση από την πιστότητα που ο λαός και ο ηγέτης του θα επιδείκνυαν απέναντι στη Διαθήκη τους με τον Θεό, η επιβίωση της Ορθοδοξίας στην Αμέρικη συνδέθηκε από την πρώτη στιγμή στη σκέψη και στις ενέργειες του αρχιεπισκόπου Μιχαήλ με την πιστότητά του στον Οικουμενικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως και στις επιλογές του προκαθημένου του.
Αντλώντας, λοιπόν, από την αστείρευτη πηγή των Γραφών και της παράδοσης κατόρθωσε να αδρεύσει τις ορθόδοξες κοινότητες της Αμερικής με τα νάμματα της πίστης, και να εργαστεί για την ενότητα της Εκκλησίας, ορθοτομώντας τον λόγο της αλήθειας και τηρώντας απαρασάλευτα τις παραδόσεις.
Υπήρξε από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης Οικουμενικής Κίνησης, συμμετέχοντας, ήδη πριν από την εκλογή του ως μητροπολίτη Κορίνθου, ως αντιπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο συνέδριο της Πίστης και Τάξης στη Λωζάννη το 1927, ως αντιπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος στη διάσκεψη Αγγλικανών και Ορθοδόξων στο Λονδίνο το 1930, ως αντιπρόσωπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στη Δογματική Επιτροπή Αγγλικανών – Ορθοδόξων που συνήλθε στα ανάκτορα του Λαμπεθ το 1931 και αντιπρόσωπος του Οικουμενικύ Πατριαρχείου στα Συνέδρια της Ζωής και Εργασίας στην Οξφόρδη και Πίστης και Τάξης στο Εδιμβούργο το 1937.
Ως αρχιεπίσκοπος Αμερικής συνέχισε την οικουμενική του δράση τονώνοντας την ορθόδοξη συμμετοχή στα διεθνή εκκλησιαστικά φόρα και ιδιαίτερα στα συνέδρια του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών.
Αν ο πατριάρχης Αθηναγόρας απολάμβανε ως αρχιεπίσκοπος Αμερικής της φιλίας του προεδρικού ζεύγους της χώρας Φραγκλίνου και Ελεονόρας Ρούζβελτ και την ιδιαίτερης εκτίμησης του προέδρου Χάρρυ Τρούμαν, η προσωπικότητα του αρχιεπισκόπου Μιχαήλ εκτιμήθηκε από τον πρόεδρο Ντουάιτ Άιζενχάουερ, ο οποίος κατά την ημέρα του θανάτου του αρχιεπισκόπου φέρεται να δήλωσε πως «Τα μέλη της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας Βορείου και Νοτίου Αμερικής –και πραγματικώς όλοι οι λαοί του κόσμου- υπέστησαν την απώλεια ενός μεγάλου πνευματικού αρχηγού».
Βέβαιος ότι το παρόν Συνέδριο θα φωτίσει όλες τις πλευρές της πολυσχιδούς προσωπικόητας του αρχιεπισκόπου Μιχαήλ, συγχαίρω τους διοργανωτές και εύχομαι επιτυχία στις εργασίες του.
