Η συνειδητοποίηση ότι η σύγχρονη κοινωνία έχει φτάσει σε ένα αδιέξοδο από το οποίο αναζητά δρόμους εξόδου δεν περιορίζεται στους κύκλους των κοινωνιολόγων, αλλά συνιστά πλέον βασικό χαρακτηριστικό ολόκληρης της ανθρώπινης κοινωνίας, η οποία έχει αποδυθεί σε μια διαρκή αναζήτηση νέων αξιών και προσανατολισμών, που με τη σειρά της προκαλεί ραγδαίες μεταβολές σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Το μέγεθος και την έκταση της αναζήτησης αυτής μπορεί να αποκαλύψει μια πρόχειρη αναζήτηση στον Χρυσό Οδηγό, που θα αποκαλύψει τον πραγματικά τεράστιο αριθμό των “επαγγελματιών” της εξαπάτησης του κόσμου και της εκμετάλλευσης της ανασφάλειας που γεννά η κρίση: Αστρολόγος, οραματιστής, μελλοντολόγος, καφεμάντης, χαρτομάντης, ταρομάντης, κρυσταλλομάντης, ερμηνευτής ονείρων, ειδικός στη μεταφυσική, στις καρμικές σχέσεις, στις εξακριβώσεις προτέρας ζωής, στην ερωτική συνάστρια, στη διόραση, στον μαγνητισμό, στην ενίσχυση της αύρας, στις επανασυνδέσεις σχέσεων, στο λύσιμο μαγείας, στο κοκκαλάκι της νυχτερίδας, στο κινέζικο ωροσκόπιο, στο αστρολογικό Φενκ-σουϊ, στα ρουνικά σύμβολα, στα αιγυπτιακά φυλακτά, στα ξόρκια, στα φίλτρα, στα έλαια, στις αναγεννησιακές συνταγές, στη μαντεία με κουκιά, αλλά και άλλα περίεργα, όπως τα τσάκρα και τα τάντρα, που έχουν σχέση με τη θεά Σίβα.
Εύκολα μετά την αναζήτηση αυτή μπορεί κανείς να αντιληφθεί την τεράστια ευθύνη με την οποία επιφορτίζεται η Εκκλησία να διατυπώσσει πνευματικό λόγο, επιστημονικά τεκμηριωμένο όσο και νηφάλιο, και να καθοδηγήσει όσους την εμπιστεύονται, καθώς ούτε από τον χώρο της Εκκλησίας απουσιάζουν δυστυχώς ανάλογα φαινόμενα, αν και με διαφορετικές ονομασίες: Γνήσιοι Ορθόδοξοι, Ενιστάμενοι, Αποτειχισμένοι, δήθεν επόμενοι τοις αγίοις Πατράσι, των οποίων τα συγγράμματα όμως ουδέποτε έκαναν τον κόπο να τα μελετήσουν μέσα στην ιστορική τους, πολιτισμική και κυρίως πνευματική συνάφεια, αλλά τα χρησιμοποιούν σαν συνθήματα που τα στρέφουν εναντίον οποιουδήποτε δεν ακολουθεί τον ολισθηρό δρόμο τους.
Απέναντι σ’ αυτήν την πρόκληση η Εκκλησία δεν έμεινε απαθής. Το κείμενο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τίτλο: «Ἡ ἀποστολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Η συμβολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν λαῶν, καί ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καί λοιπῶν διακρίσεων» επιχειρεί να αποτελέσει μια τέτοια φωνή που θα μπορεί να ακουστεί στην εποχή μας. Όπως τονίζεται στο εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου, «Ἐμπνεομένη διαρκῶς ἀπό τήν προσδοκίαν καί τήν πρόγευσιν τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἐκκλησία δέν ἀδιαφορεῖ διά τά προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἑκάστοτε ἐποχῆς, ἀλλά, ἀντιθέτως, συμμετέχει εἰς τήν ἀγωνίαν καί τά ὑπαρξιακά προβλήματά του, αἴρουσα, ὅπως ὁ Κύριός της, τήν ὀδύνην καί τάς πληγάς, τάς ὁποίας προκαλεῖ τό κακόν εἰς τόν κόσμον καί ἐπιχέουσα, ὡς ὁ καλός Σαμαρείτης, ἔλαιον καί οἶνον εἰς τά τραύματα αὐτοῦ (Λου 10:34) διά τοῦ λόγου “τῆς ὑπομονῆς καὶ παρακλήσεως” (Ρωμ 15:4, Εβρ 13:22) καί διά τῆς ἐμπράκτου ἀγάπης. Ὁ λόγος της πρός τόν κόσμον ἀποβλέπει πρωτίστως ὄχι εἰς τό νά κρίνῃ καί καταδικάσῃ τόν κόσμον (πρβλ Ιωα 3:17 καί 12:47), ἀλλά εἰς τό νά προσφέρῃ εἰς αὐτόν ὡς ὁδηγόν τό Εὐαγγέλιον τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τήν ἐλπίδα καί βεβαιότητα ὅτι τό κακόν, ὑπό οἱανδήποτε μορφήν, δέν ἔχει τόν τελευταῖον λόγον εἰς τήν ἱστορίαν καί δέν πρέπει νά ἀφεθῇ νά κατευθύνῃ τήν πορείαν της». Διευκρινίζεται ακόμα από την αρχή ότι: «Ἡ ἀποστολή αὐτή πρέπει νά ἐκπληροῦται ὄχι ἐπιθετικῶς ἤ διά διαφόρων μορφῶν προσηλυτισμοῦ, ἀλλά ἐν ἀγάπῃ, ταπεινοφροσύνῃ καί σεβασμῷ πρός τήν ταυτότητα ἑκάστου ἀνθρώπου καί τήν πολιτιστικήν ἰδιαιτερότητα ἑκάστου λαοῦ».
Κύριο χαρακτηριστικό του παραπάνω κειμένου είναι ότι δεν αποφεύγει να κατονομάσει τις γενεσιουργές αιτίες των προβλημάτων που ταλανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Όσο αυτονόητο και να ακούγεται αυτό, συμβαίνει συχνά, ιδιαίτερα στη γλώσσα των πολιτικών, η περιγραφή των προβλημάτων να γίνεται με τέτοιο τρόπο που δύσκολα αναδεικνύεται η αληθινή σημασία τους και στις περισσότερες περιπτώσεις συσκοτίζονται οι αιτίες που τα προκαλούν.
Ακριβώς αυτή την αληθινή σημασία των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η σύγχρονη κοινωνία επιχείρησε να αναδείξει η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος και σκοπός της Ημερίδας αυτής είναι να ρίξει φως στις λύσεις που προκύπτουν μέσα από τα κείμενά της, βασιζώμενες στην εμπειρία της ζωής της εν Χριστώ και στην αλήθεια του Ευαγγελίου του. Κάποιοι, ευτυχώς ελάχιστοι, παρά τον μεγάλο θόρυβο που προσπαθούν να ξεσηκώσουν, αμφισβήτησαν το δικαίωμα της Εκκλησίας να ανταποκριθεί συνοδικώς στις σύγχρονες προκλήσεις. Όμως, αν μια Εκκλησία δεν μπορεί να δώσει μαρτυρία της πίστης της μέσα από τη ζωή, αν δεν μπορεί να βροντοφωνάξει το επιχείρημα του Φιλίππου προς τον φίλο του Ναθαναήλ “έλα και δες”, αυτό σημαίνει ότι έχει αποκοπεί από τη ζωή, οπότε η όποια διατύπωση της πίστης της παραμένει στην πραγματικότητα κενό γράμμα και αυτή ακριβώς είναι η παθογένεια του σύγχρονου φουνταμενταλισμού.
Με αυτές τις σκέψεις συγχαίρω τους διοργανωτές αυτής της ημερίδας και εύχομαι επιτυχία στις εργασίες της.
