Αν επιχειρούσε να θέσει κανείς το ερώτημα “Τι σημαίνει για τη διασπασμένη σήμερα χριστιανοσύνη ο Λούθηρος και το μεταρρυθμιστικό του έργο” θα βρισκόταν αντιμέτωπος με μια τεράστια ποικιλία απαντήσεων που ξεκινούν από τις πλέον αρνητικές και εκτείνονται ώς τις πλέον θετικές:
– ο Λούθηρος ήταν αντισημίτης, φανατικός πολέμιος των Εβραίων,
– ο Λούθηρος ήταν υπηρέτης των συμφερόντων των πριγκίπων της Γερμανίας που δικαίωσε τη σφαγή των εξεγερμένων αγροτών,
– ο Λούθηρος ήταν μισογύνης που θεωρούσε τις γυναίκες κατώτερα όντα, κατάλληλα μόνο για να γεννούν παιδιά,
– ο Λούθηρος ήταν φανατικός, ένας φουνταμενταλιστής που δεν ανεχόταν άλλη θεολογική άποψη, που διέσπασε όχι μόνον τη Δυτική Εκκλησία, αλλά στράφηκε και εναντίον άλλων μεταρρυθμιστών της εποχής του,
– ο Λούθηρος ήταν ένας οξυδερκής θεολόγος που διακήρυξε την άμεση προσωπική σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και τη δικαίωση του ανθρώπου από τη χάρη του Θεού και όχι από τις αξιομισθίες,
– ο Λούθηρος ήταν ένας μεγάλος μεταρρυθμιστής που βοήθησε ακόμα και την Καθολική Εκκλησία να απαλλαγεί από στρεβλώσεις αιώνων και να ανακαλύψει ξανά το Ευαγγέλιο,
– ο Λούθηρος σηματοδοτεί το τέλος του μεσαίωνα και την έναρξη της εποχής του Διαφωτισμού.
Ο Λούθηρος ήταν πράγματι όλα αυτά και ίσως και πολλά άλλα. Αλλά είναι ακριβώς αυτή η ποικιλία των αντιφατικών χαρακτηρισμών που του αποδίδονται που θα επέτρεπε σε κάποιον να ισχυριστεί ότι αποδεικνύει και το μέγεθος της προσωπικότητας του Λουθήρου.
Ασφαλώς η ιστορία δεν γράφεται με «αν». Έτσι, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ποιο θα ήταν το μέλλον της Εκκλησίας στην Ευρώπη, αλλά και αυτού που συνήθως αποκαλείται «σύγχρονος δυτικός πολιτισμός», αν στις 31 Οκτωβρίου του 1517 ο Λούθηρος δεν θυροκόλλησε στην εξώπορτα του Μητροπολιτικού Ναού της Βιτεμβέργης τις 95 θέσεις του. Ούτε όμως μπορεί και να αγνοήσει κανείς την επανάσταση που έφερε η Μεταρρύθμιση στην πνευματική ιστορία της ανθρωπότητας αν αμφισβητήσει την ιστορική βάση του θρύλου εκείνης της θυροκόλλησης. Το μόνο βέβαιο που θα μπορούσε να πει κανείς, με βάση τα ιστορικά πάντοτε δεδομένα, είναι ότι τίποτε πια δεν ήταν ίδιο στη Δυτική Ευρώπη μετά το 1517.
Και όχι μόνο στη Δυτική Ευρώπη, αφού οι επαφές ευαγγελικών και ορθοδόξων ανάγονται στα πρώτα βήματα της Μεταρρύθμισης, ήδη από τον ις΄ αιώνα, όταν στα 1559 ο διάκονος Δημήτριος Μυσός, σταλμένος από τον οικουμενικό πατριάρχη Ιωάσαφ Β΄ (+1565) στη Βιττεμβέργη, προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες για τη Μεταρρύθμιση, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη φέρνοντας μαζί του μετάφραση της Αυγουσταίας Ομολογίας στα ελληνικά και επιστολή του Μελάγχθωνα προς τον πατριάρχη, όπου περιγράφονται οι βασικές αρχές της Μεταρρύθμισης. Αλλά και η Βυρττεμβέργιος Ομολογία που συντάχτηκε πριν εκπνεύσει ο ις΄ αιώνας ήταν αποτέλεσμα του διαλόγου που διεξήχθει μεταξύ 1573 και 1581 με ανταλλαγή επιστολών ανάμεσα σε θεολόγους του Tübingen και τον οικουμενικό πατριάρχη Ιερεμία Β΄.
Πιστεύοντας ότι η διοργάνωση του παρόντος συνεδρίου θα φωτίσει όλες τις πλευρές αυτής της ενδιαφέρουσας, αλλά και εν πολλοίς άγνωστης στην ευρύτερη χριστιανική κοινότητα, ιστορίας των σχέσεων και ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στην πληρέστερη κατανόηση της σημασίας της Μεταρρύθμισης για την πνευματική ιστορία της Ευρώπης, καλωσορίζω ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής τους εκτός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου συνέδρους στη Θεσσαλονίκη και συγχαίρω τους διοργανωτές του Συνεδρίου και όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίησή του για την πρωτοβουλία τους.
