Ένα από τα πλέον διαδεδομένα στερεότυπα που χρησιμοποιείται συχνά για την περιγραφή των βασικών γνωρισμάτων των διάφορων χριστιανικών παραδόσεων είναι αυτό που θεωρεί ως κύριο χαρακτηριστικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας τη λειτουργική ζωή ενώ τη μελέτη της Βίβλου ως γνώρισμα των προτεσταντικών ομολογιών. Σύγχρονοι, μάλιστα, θεολόγοι συνηθίζουν, προκειμένου να τονίσουν τη στενή σχέση ορθοδοξίας και λατρευτικής ζωής, να παρετυμολογούν τον όρο “Ορθοδοξία”, αποδίδοντας το δεύτερο συνθετικό της λέξης όχι ως “πίστη” αλλά ως “δοξολογία”. Ακόμα και σ’ αυτήν την περίπτωση όμως το βιβλικό υπόβαθρο του όρου δεν μπορεί να παραθεωρηθεί. Στο τέταρτο κεφάλαιο του βιβλίου της Γενέσεως περιγράφονται οι θυσίες που προσέφεραν στον Θεό οι αδελφοί Άβελ και Κάιν. Όπως είναι γνωστό, η θυσία του πρώτου έγινε δεκτή από τον Θεό, ενώ η θυσία του δευτέρου απορρίφθηκε. Η αιτιολόγηση της απόρριψης, όπως αυτή παραδίδεται από το κείμενο των Ο΄, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δικαιολογεί την παραπάνω παρετυμολογία: οὐκ ἐὰν ὀρθῶς προσενέγκῃς ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς ἥμαρτες (Γεν 4:7).
Προσεκτικότερη πάντως μελέτη της βιβλικής γλώσσας θα καταδείξει ότι το εβραϊκό ρήμα “γιαδά”, όπως και το ελληνικό αντίστοιχό του, “γνωρίζω”, δεν έχει στην Αγία Γραφή απλώς τη σημασία του «πληροφορούμαι για κάτι» αλλά του «γνωρίζω μετέχοντας». Η μελέτη, λοιπόν, της Βίβλου δεν είναι μια νοησιαρχική λειτουργία, αλλά μυστηριακή μέθεξη στον λόγο του Θεού, και είναι προφανές ότι μια τέτοια μέθεξη είναι αδύνατη έξω από το πλαίσιο της Εκκλησίας. Βιώνοντας την αλήθεια αυτή η Εκκλησία αφομοίωσε τη θεολογία της Βίβλου στις ιερές πράξεις της, στα μυστήριά της. Ολόκληρη η μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας δεν είναι παρά μια επανάληψη των σωτηριωδών ενεργειών του Θεού που παραδίδονται από τη Βίβλο και η ερμηνεία των ενεργειών αυτών. Δεν υπάρχει ύμνος ή προσευχή, που η φρασεολογία τους δεν είναι επηρεασμένη από τη βιβλική γλώσσα, ούτε πράξη ή κίνηση μέσα στη λατρεία, που να μην έχει αναγωγή στο θεολογικό περιεχόμενο των θείων ενεργειών που αναφέρονται στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Μόνο στη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, για παράδειγμα, ανιχνεύονται 250 βιβλικά χωρία μέσα σε διάφορες φράσεις της.
Είναι, κατά συνέπεια, ευτυχής συγκυρία που το παρόν συνέδριο πραγματοποιείται κατά τις παραμονές της περιόδου του Τριωδίου, κατά την οποία το πλήθος των λατρευτικών εκδηλώσεων, συνδυαζόμενο με τον μεγάλο αριθμό βιβλικών αναγνωσμάτων που τις συνοδεύουν, προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία στους πιστούς για ενδοσκόπηση και εσωστρέφεια, που οδηγεί στην καλύτερη γνώση του εαυτού τους και στην αρτιότερη βίωση των θείων ενεργειών για τη σωτηρία του σύμπαντος κόσμου.
Πιστεύοντας ότι η διοργάνωση του παρόντος συνεδρίου θα συμβάλει ουσιαστικά στην πληρέστερη κατανόηση της στενής σύνδεση της Ορθόδοξης Λατρείας με την Αγία Γραφή επιθυμώ να εκφράσω και από τη θέση αυτήν τα συγχαρητήριά μου αλλά και τις θερμότατες ευχαριστίες μου προς όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίησή του.
