Η παράδοση της εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα της βιβλικής ιστορίας και θεολογίας και διατρέχει σχεδόν όλη την Παλαιά Διαθήκη. Η έξοδος είναι το ορόσημο του λαού του Θεού με ιδιαίτερη λυτρωτική και σωτηριολογική διάσταση. Οδήγησε, σύμφωνα με τη βιβλική αντίληψη, στη δημιουργία του έθνους και της θρησκείας του. Στην έξοδο ο Ισραήλ βίωσε τις αρχές της ιστορίας του και έζησε την εμπειρία της δύναμης και του μεγαλείου του Θεού. Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε ότι η έξοδος δεν είναι μόνο μια απελευθερωτική πράξη, αλλά βοήθησε κυρίως στη δημιουργία της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας του ισραηλιτικού λαού.
Σύμφωνα με τη βιβλική θεολογία κατά τη «νέα έξοδο» ο Θεός θα οδηγήσει τον Ισραήλ από τους τόπους της εξορίας και της διασποράς στη νέα πατρίδα του. Το «υπόλειμμα» θα αποτελέσει το νέο, αληθινό Ισραήλ, μια νέα άγια κοινότητα, το «βασίλειον ιεράτευμα και το ισχυρόν έθνος» (Μιχ. 4,6.7). Θα γίνει ο πυρήνας γύρω από τον οποίο οι διαθηκικές υποσχέσεις του Γιαχβέ για τη μέλλουσα δόξα του θα πραγματοποιούνταν. Ο Θεός θα οδηγήσει το νέο αυτό λαό στην ιερή γη των πατέρων του και θα συνάψει με τη μεσιτεία του Δούλου του μια νέα Διαθήκη στα πλαίσια της θείας Οικονομίας. Η παράδοση της εξόδου, ως σωτηριολογική πράξη με ιδιαίτερες εσχατολογικές διαστάσεις, απαντά πολύ συχνά και στην Καινή Διαθήκη, παράμετρος που θα μας απασχολήσει σε μια μελλοντική μελέτη.
Η πραγμάτευση του θέματος γίνεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται συνοπτική παρουσίαση της παράδοσης της εξόδου, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του βιβλίου της Εξόδου. Στο δεύτερο μέρος εξετάζουμε την παράδοση υπό το φως της προαιχμαλωσιακής προφητείας [Αμώς, Ωσηέ, Μιχαίας, Ησαΐας (=Πρωτοησαΐας), Ιερεμίας], της αιχμαλωσιακής (Ιεζεκιήλ) και της υστερο-μεταιχμαλωσιακής (Δευτε- ροησαΐας, Τριτοησαΐας και Βαρούχ). Η μελέτη κατακλείεται με τη διατύπωση κρίσεων και συμπερασμάτων. Στο τέλος της εργασίας μας, στο παράρτημα, βλέπουμε το πέρασμα της παράδοσης της εξόδου στην Απόκρυφη Γραμματεία της Π.Δ. και παραθέτουμε εκείνα τα κείμενα από τα Απόκρυφα βιβλία που έχουν σχέση με το θέμα μας.